Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Broodprijsverlagingen 1597

  • Genealogie
  • Leiden
  • Geschiedenis 1500-1600

Index. SA II inv. 6388

  • DownloadBroodprijsverlaging1597IndexEloSAII6388.pdf
Om de pdf te openen en/of downloaden klik op bovenstaande pijl. Na opening is het bestand met CTRL+F of CMD+F doorzoekbaar.

Index op het register van broodprijsverlagingen, 1597

Inleiding

I. De bron.
In het verleden was diverse keren sprake van regelrechte hongersnood in de Hollandse steden als de toevoer van broodgranen uit met name de Oostzeelanden stokte of anderszins de graanprijzen tot enorme hoogte stegen. Zelfs het van overheidswege vastgestelde systeem van broodzetting hielp daarbij niet altijd. Zie voor deze problematiek o.m. Milja van Tielhof, De Hollandse graanhandel, 1470-1570. Koren op de Amsterdamse molen (Hollandse Historische Reeks nr. 23; Den Haag 1995; Algemene Bibliotheek cat.nr. 9244 d, studiezaal kast 19 plank E), hoewel dit vooral een vroegere periode behandelt, en N.W. Posthumus, Nederlandsche prijsgeschiedenis II (Leiden 1964; Algemene Bibliotheek cat.nr. 6891 f). In het kader om voedseloproeren te voorkomen (zie daarvoor o.m. Peter Pot, ‘Door honger gedreven? Voedseloproeren te Leiden in 1709 en 1740’, in: Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 17 (mei 1991) 147-171; Algemene Bibliotheek cat.nr. 9371 d, studiezaal kast 21 plank G), werden door de stadsbesturen vaak in het najaar voorraden graan gekocht, die in het voorjaar aan de bakkers in de stad geleverd werden om tegen bepaalde prijzen te verbakken, danwel weer op de graanmarkt verkocht. Eventuele verliezen waren uiteraard voor rekening van de stad. De door het stadsbestuur aangestelde gecommitteerden zorgden voor alles, inclusief de financiële verantwoording. Zij ook zorgden dat de buffervoorraden op allerlei zolders van stedelijke gebouwen of gebouwen waar de stad over kon beschikken, zoals weeshuis en gasthuizen, gestort werden en af en toe omgeschept om uitbotten van de korrels (het schieten, vandaar het woord koornverschieters voor de mannen die het graan omschepten) te voorkomen. In 1650 werd er zelfs een speciale korenspijker gebouwd, zie P.J.M. de Baar, L. Barendregt en H. Suurmond-van Leeuwen, Stadstimmerwerf, Stadshulpwerf, Stadswerf (Leiden 1986; Bibliotheek Leiden en Omgeving cat.nr. 19538 f).
In 1597 deed zich zo’n situatie ook weer voor. Daarom besloot het Gerecht om aan degenen die te weinig geld hadden om het dure brood te kopen, dit van stadswege tegen lage prijs te verstrekken. Hoewel de feitelijke besluitvorming zich aan ons onttrekt (er is geen vermelding in Gerechtsdagboek of Burgemeestersdagboek gevonden), moet uiterlijk op 8 april 1597 het besluit gevallen zijn, want toen werd van de pui van het Stadhuis afgelezen (Aflezingboek deel F fol. 146v., Stadsarchief 1575-1816 inv.nr. 16). Zie verder de inleiding in de pdf.

Bron: Regionaal Archief Leiden, Stadsarchief van Leiden (Stadsbestuur (SA II), nummer toegang 501A, inventarisnummer 6388. Register van personen die in aanmerking komen voor gesubsidieerd brood, 1597.

kaart