• 
• DownloadTestamenten1499-1582InderxELOOAR76C.pdf

Om de pdf te openen en/of downloaden klik op bovenstaande pijl. Na opening is het bestand met CTRL+F of CMD+F doorzoekbaar.

Klapper op testamenten 1499-1582

Inleiding
Van oudsher werden diverse akten van civiele aard, zoals testamenten, huwelijkse voorwaarden, boedelschei¬dingen enz., voor twee schepenen verleden. Hoewel vooral in de loop van de vijftiende eeuw het notariaat sterk kwam opzetten en dus veel van dat soort akten voortaan voor notarissen verleden werden, lieten sommigen, om welke reden dan ook, toch hun akte voor schepenen verlijden. Dit ging zelfs tot (in principe) 1811 door, al betekende dat in vooral de achttiende eeuw vrijwel niets meer; nog hoogst zelden verleden toen schepenen een testament of huwelijkse voorwaarden.

De in de zestiende eeuw opgestelde akten van testamenten, huwelijkse voorwaarden en boedelscheidingen werden vermoedelijk in de regel eerst als concept geschreven, vrij vaak door de stadssecretaris zelf. Als de partij(en) hiermee accoord gingen, vaak kenbaar doordat de behandelende schepenen hun handtekening eronder zetten, werd de akte in het net op perkament geschreven door een klerk, waarbij de namen van de behandelende schepenen ingevuld werden. Deze bezegelden daarna het stuk, waarna dat als grosse aan de partij(en) uitgereikt werd. De van concepten tot minuten bevorderde ontwerpen bleven op de secretarie slingeren.
Een ordelijk persoon als Jan van Hout kon daar niet goed tegen en het is dan ook aan hem te danken dat hij al deze papieren bijeenraapte, sorteerde en in eerste instantie op liassen liet rijgen. Tevens werd er een soort inhoudsopgave gemaakt, waardoor het raadplegen sterk vergemakkelijkt werd, zij het dat voor het vinden van een akte steeds bijna de hele tafel doorgelezen moest worden. Wel is, vermoedelijk nog in de tijd van Jan van Hout zelf, men er toe overgegaan de akten van de wat lastige liassen af te halen en netjes in te binden in banden van perkament.

Lees de verdere inleiding in het document.

Bron
Regionaal Archief Leiden, Schepenbank (Oud Rechterlijk Archief), nummer toegang 508, inventarisnummer 76C. Tafel op de inv.nrs. 76A en 76B en op een groot aantal (verloren gegane) boedelscheidingen en andere akten, 1502 oktober of vroeger -1579 maart, vervaardigd door Jan van Hout, 1584.
N.B. Voor zover het de testamenten betreft in druk uitgegeven, zie de noot bij inv.nr. 76A; voor de ontsluiting van de huwelijkse voorwaarden zie bij inv.nr. 76A.

Auteurs: C.W. Delforterie en W.P. van Rhijn

Leiden, 1996
P.J.M. de Baar.