Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Dit is inden Coninck van Sweden

  • Leiden
  • Geschiedenis 1601-1700
  • Gebouwen

Gevelteken Zonneveldstraat nummer 16


GT_1011

De gevelsteen is gevat in een eenvoudige gevel uit de 17e eeuw. De steen bevindt zich in de borstwering van de eerste verdieping en stelt voor: de beeltenis in reliëf van een geharnaste koning met bandelier en zwaard met naast hem, op een kussen, een kroon. Het geheel is gevat in een lijst, rustend op een natuurstenen band.
Op de bovenrand van de lijst: Dit-is-inden-Coninck. Op de natuurstenen band: Van-Sweden 1614.
In de dertiger jaren was hier een drogisterij annex verfwinkel gevestigd van de heer Bik.

De hier afgebeelde persoon is een nog jonge Zweedse koning Gustaaf II Adolf, ook wel de Leeuw van het Noorden genoemd. Hij was de beroemdste koning van Zweden, en maakte van dat land in die tijd een grote Europese mogendheid.
Vanwege zijn grote haakneus had hij als bijnaam: “de Neus”. Dat juist deze neus van de afbeelding verdwenen is, is mogelijk een gevolg van de vernielingen die de buskruitramp van 1807, met ongeveer 160 doden en 2000 gewonden, hier in de buurt aanrichtte. De afbeelding van een beroemde persoonlijkheid kon men als uithangteken om meerdere redenen gebruiken. Men kwam bijvoorbeeld uit het bewuste gebied, dreef handel met het land of was een grote bewonderaar van de persoon. Vooral herbergen en logementen gebruikten deze afbeeldingen om toch vooral landslieden uit deze streken te trekken.
In Amsterdam was een kleermaker gevestigd die een uithangbord met de 'Koning van Zweden' aan de gevel van zijn winkel had hangen. (Volgens J.R. Schiltmeijer in zijn boek 'De Gevelstenen spreken' uit 1973, blz. 72)
De maker van deze steen heeft de rand van de gevelsteen gekarteld (gegreineerd) om de steen niet in het metselwerk “te laten weglopen”. Ook heeft hij het grote achtergrondoppervlak met ingehakte puntjes versierd (gebouchardeerd) om meer diepte in de afbeelding te krijgen.

Bronnen:



Annemarie Postma, Leiden Gebeiteld, Leidse Gevelstenen binnen de Singels, Serie Leids Verleden nr. 2 1995, uitgeverij Nautilus Leiden.
Pancras van der Vlist, Leidse geveltekens, 2009

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Zie verder colofon


kaart