Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Cleveringa, Van Holk en Barge

  • Leiden
  • Geschiedenis 1901-1950
  • Gebouwen

Gedenkstenen hoogleraren gevelteken Boerhaavelaan, Rijnsburgerweg, Plantage en Rapenburg. detailfoto's en overzichtsfoto's toevoegen.

Monument ter herdenking van de protestredes, uitgesproken door de hoogleraren Cleveringa, Van Holk en Barge.


GT_1384 voormalig woonhuis Prof. Mr. R.P. Cleveringa, Rijnsburgerweg 29.

...
linkerfoto Bam Bam

...
foto H. de sterke 2017
GT_1385 voormalig woonhuis Prof. Dr. L. Van Holk, Plantage 24, in de zijgevel.

.......
GT_1386 voormalig woonhuis Prof. Dr. J.A.J. Barge, Boerhaavelaan 6.


GT_1387 Praesidium, Lezenaar bij de ingang van de Universiteit, Rapenburg.
Foto's van Bam Bam restauratiesteenhouwers.

In november 1940 werden gedenkwaardige protestspeeches gehouden door Rudolph Cleveringa, Lambertus van Holk en Tom Barge tegen de anti-Joodse maatregelen van de Duitse bezetter. Precies 74 jaar later, op 26 november 2014, zijn drie gevelstenen en een lezenaar onthuld die herinneren aan de daad van deze hoogleraren.
De drie gevelstenen zijn aangebracht in de gevels van de toenmalige woningen van de hoogleraren. Op de stenen staan hun namen, de datum 26 november 1940 en het woord ‘protestrede’. De lezenaar staat op de binnenplaats van het Academiegebouw. Deze brengt de gevelstenen bij elkaar en zet alles in het licht van het motto van de Universiteit Leiden 'Libertatis Praesidium' (bolwerk van vrijheid).

Initiatief prof. dr. W. Hijmans
De gedenktekens zijn een initiatief van prof. dr. W. Hijmans, destijds als student aanwezig bij het college van professor Barge. Samen met hem maakten prof. dr. J.C.H. Blom, prof. dr. H. Beukers, mr. W.F. Dutilh, prof. dr. W. Otterspeer en mevrouw A.R. Neve (directeur Leids Universiteits Fonds) zich sterk voor het plaatsen van dit monument.
In de Mare 28 van 2001 vertelt dr. Hijmans zijn persoonlijke verhaal over de gebeurtenissen aan de Leidse Universiteit aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.

Protestrede
De gevelstenen zijn aangebracht in de gevels van de toenmalige woningen van de hoogleraren. Op de stenen staan hun namen, de datum 26 november 1940 en het woord ‘protestrede’. Hun gelaatsprofiel is in een enkele lijn aangeduid op de steen. Dit past bij een regel uit de protestrede van Cleveringa waarin hij zegt dat hij poogt “met een enkele lijn, een enkele aanwijzing, een enkele streep te komen tot een schets, die een suggestie is voor ontvankelijke geesten”.

De lezenaar staat op de binnenplaats van het Academiegebouw en werd onthuld door Rector Magnificus prof. mr. Carel Stolker.
Dit object brengt de gevelstenen als het ware samen en plaatst alles nadrukkelijk in het licht van het motto van de Universiteit Leiden 'Libertatis Praesidium' (bolwerk van vrijheid).

Bolwerk van vrijheid
Dit project laat zien dat de Universiteit Leiden ook in 2014 een bolwerk van vrijheid is. Het trekt de lijn door van het verleden naar het heden; de beschouwer uitnodigend om in navolging van deze historische figuren op te komen voor belangrijke waarden in onze samenleving.

De vier gedenktekens werden woensdag 26 november 2014 onthuld tijdens een tour van familieleden en initiatiefnemers langs de locaties aan de Boerhaavelaan, Rijnsburgerweg, Plantage en Rapenburg.
De gevelstenen en de lezenaar werden ontworpen en vervaardigd door Marc de Groot van BamBam Steenhouwers.

De bekostiging van het project is gerealiseerd door bijdragen van de families Barge, Cleveringa en Van Holk, de Elise Mathilde Stichting, de Van Berch van Heemstede Stichting en het Leids Universiteits Fonds (LUF), vanuit het Fonds A.E. Cohen.

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Voor meer informatie betreffende deze commissie zie het colofon.
kaart