Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Bijzonderheden over de boedel van Hans van Loon uit Haarlem (Weeskamerarchief Leiden, inv.nr 2607).

  • Genealogie
  • Leiden
  • Geschiedenis 1601-1700
  • Gebouwen

Annex: Alewijn, van den Hove, van Strijp.

Erfgoed Leiden en Omstreken: Weeskamerarchief (toegangsnr. 518)

Bijzonderheden over de boedel van Hans van Loon uit Haarlem (inv.nr 2607).

(annex: Alewijn, van den Hove, van Strijp).

Hans van Loon was kalkbrander en pannenbakker te Haarlem. De kalkoven stond buiten de Schalkwijkerpoort naast het Teijlinger Geesthuis van de stad. Hij woonde in een huis aan het Spaarne naast de brouwerij “De drie Cruijssen”. Hij overleed in of niet lang na augustus 1636. De boedel handelt over de afwikkeling van zijn nalatenschap.

Uit het testament (2607a), de verkoopaktes van het onroerend goed (2607c en e) en de staat van de nalatenschap (2607f) valt op te maken dat Van Loon driemaal getrouwd is geweest. De stukken bevatten geen informatie over zijn eerste vrouw. Met zijn tweede vrouw, Prijntje van den Hove, had hij vijf kinderen: Maritie, Hendrick, Jan, Cornelis en Mattheus. Uit het huwelijk met zijn derde vrouw, Anna (Anneke) van Strijp, werden twee kinderen geboren: Immetje en Willem. Verder had hij nog een dochter Lucia, die uit zijn eerste huwelijk moet zijn voortgekomen. Zij was in maart 1632 in Leiden getrouwd met de koopman Benjamin Alewijn (Halewijn) die op de Bredestraet woonde. Zij kregen twee kinderen: Maria, ned. hervormd gedoopt in de Pieterskerk op 8 mei 1633 en Wouter, gedoopt op 18 augustus 1634, eveneens in de Pieterskerk. Voordat Hans van Loon stierf was zijn dochter Lucia al overleden. Het is aannemelijk dat ook de drie de vrouwen waarmee Hans van Loon getrouwd was geweest al bij zijn leven waren gestorven.

In zijn testament regelde Hans van Loon de voogdij over de zeven kinderen en kleinkinderen uit zijn tweede en derde huwelijk. Zijn broer Hendrick van Loon, lakenkoper te Haarlem, en Hendrick van den Hove benoemde hij tot voogden over de vijf kinderen uit zijn huwelijk met Prijntje van den Hove. Dezelfde broer Hendrick van Loon en Jan Franssen van Goch werden voogden over de twee kinderen uit het huwelijk met Anna van Strijp. De weeskamer sloot hij uitdrukkelijk uit van de voogdij over deze zeven kinderen. Anders lag dit voor zijn twee kleinkinderen uit het huwelijk van zijn overleden dochter. Over hen stelde hij de voogdij in handen van de weeskamer van Leiden; deze benoemde broer Hendrick van Loon en Willem Rijersz. Buijs, schepen en thesaurier van Haarlem, tot voogden. De vader van deze kinderen, Benjamin Alewijn (Halewijn), sloot Van Loon in zijn testament “expresselijck uijt, alsso hij een ontrou vader is over zijne kinderen”. Verder bepaalde hij dat de kinderen uit zijn tweede en derde huwelijk ieder een legaat zouden krijgen van f 1.000,-- en zijn twee kleinkinderen samen f 1.000,--. Enkele derde partijen, waaronder de kerk en het gasthuis, kregen een legaat van een paar honderd gulden.

Er zijn vijf brieven bewaard gebleven over de afwikkeling van het deel van de nalatenschap dat toekwam aan de twee kleinkinderen en waarover de Leidse weeskamer het toezicht had. Uit deze brieven blijkt dat broer Hendrick van Loon het aanspreekpunt voor de weeskamer was. Met toenemende ergernis en ongeduld vraagt de weeskamer hem in de jaren 1643, 1644 en 1655 (zeven en meer jaren na de dood van Hans van Loon) waar de afrekening blijft over de nalatenschap. Hendrick van Loon verontschuldigt zich met argumenten als dat het tijd kost om de schulden op te maken, om het roerend en onroerend goed te verkopen, dat hij een aantal jaren buiten Haarlem heeft gewoond, etc. Uiteindelijk levert hij in augustus 1645 een staat van de boedel in. De weeskamer vindt deze echter onduidelijk en neemt er geen genoegen mee. Hij krijgt medio september van dat jaar veertien dagen de tijd om een behoorlijke boedelstaat in te leveren met de originele stukken. In zijn brief van 30 september zegt Hendrick van Loon ook daaraan niet te kunnen voldoen. Hij vraagt nog 40 dagen de tijd om schulden af te wikkelen.

In de boedel van het archief bevindt zich een korte staat van de nalatenschap, zonder jaartal (2607f); het betreft een voorlopig overzicht. De staat geeft een overzicht van de inhoud en opbrengsten van de boedel, als ook van de verdeling van de baten ervan over de nakomelingen.

“Inventaris provisioneel vande naergelaeten goederen, contanten ende uijtstaende schulden die te betalen sijn vanwegen het sterfhuijs van Hans van Loon za: als volcht:”.

een huijs staende opt Sparen (op vijff tgermijnen) f 3460-0-0
een calckoven staende buijten de Schalckwijcker poort f 1600-0-0
een calckoven buijten deselve poort f 950-0-0
een pannebackerij mede buijten deselve poort f 1155-0-0
den geheele imboel vercoft door de stadtsbode f 1338-0-0
voor het overige: geïnde schulden, lijfrente, hypotheek, etc. f 5227-0-0
Totaal van de baten: f 13730-0-0

Het sterfhuis is schuldig:
aan de weduwe van Pieter van den Brouckie,
steenkoopster voor steen: f 200- 0-0
t.l.v. het huis op het Spaarne f 800- 0-0
t.l.v. een kalkoven en een pannenbakkerij f 650- 0-0
aan dhr. Benjamin van Halewijn schuldig: f 1400 -0-0
inde secretarie betaald voor salaris en onkosten: f 33- 0-0
betaald voor wijlgeld v h huis en de drie verkochte ovens f 61-15-0
voor rouwgoed bij de begrafenis f 258- 0-0
voor wijn bij de begrafenis f 56- 0-0
aan schulden betaald: f 710-14-0
legaat aan het hofje van het gasthuis f 400- 0-0
legaat voor de armen van de gereformeerde kerk f 200- 0-0
Totaal van de schulden: f 4769- 9-0

Het overschot is derhalve: 13730-0-0 -/- 4769-9-0 = f 8961-11-0
hiervan gaat af het legaat aan de 5 kinderen van de 2e
vrouw van de overledene en de 2 kinderen van zijn
3e vrouw: f 7000- 0-0
Resteert: f 1961-11-0

“comt nu voor ’t lest in 8 deelen ofte staken sijnde acht
kinderen bij 3 huijsvrouwen f 245- 3-14.



N.B. Bovenstaande tekst geeft hoofdlijnen van de boedelinhoud weer, aangevuld met enkele genealogische gegevens uit andere bronnen. Voor een volledig beeld van de boedelinhoud raadplege men de boedelstukken.


Bram Plantinga
november 2016.

kaart