...
GT_1007 foto's: H. de Sterke

Hier werd een deel van het vroegere Rijksmuseum van Oudheden gesloopt om bij het complex van het staatsbedrijf der PTT aan de Breestraat gevoegd te kunnen worden; het deel van het museum aan de Breestraat (nr. 18) werd belastingkantoor. Er was nieuwbouw nodig voor het onderdeel Telefonie, omdat de vleugel van het Postkantoor waarin de telefooncentrale gevestigd was veel te klein geworden was, terwijl ook het Postkantoor zelf met ruimtegebrek kampte. Door nu een modern gebouw voor de Telefonie te stichten, kon de daardoor vrijkomende vleugel bij het Postkantoor getrokken worden. De bouw van de nieuwe vleugel werd op 21 juli 1936 aanbesteed aan A. Kokshoorn te Voorburg voor f 71.300,--. Uiteindelijk zouden de totale kosten van dit project, inclusief het automatisch maken van de centrale, zodat alle telefonistes overbodig zouden worden, bijna een half miljoen gaan kosten. De bouw werd geregeld door de Rijksgebouwendienst, die in principe de bouw van alle gebouwen van het Rijk voor zijn rekening nam. In het archief van deze dienst bevinden zich mogelijk nog gegevens over de bouw, inclusief de versiering aan de buitengevel. Deze is blijkens de signatuur D. BuS gemaakt door Dirk Bus, geboren 5 december 1907 in Den Haag, leerling van de Akademie voor Beeldende Kunsten in Den Haag onder leiding van B. Ingen Housz en de Rijksakademie te Amsterdam onder leiding van J. Bronner. Hij woonde en werkte (tijdens en misschien iets na zijn studieperioden) te Den Haag en Amsterdam tot 1927; daarna te Den Haag. Hij was een beeldhouwer die vooral mensen en dieren uitbeeldde, maar ook diverse monumenten maakte. Hieronder is misschien ook te rekenen het opschrift RYKSTELEFOONCENTRALE en het Rijkswapen aan de gevel van Boommarkt 4. Het pand werd in april 1938 betrokken, maar omdat de automatisering van het telefoonnet van Leiden met Leiderdorp, Oegstgeest en een deel van Zoeterwoude meer voeten in de aarde had (zo moesten de 4200 aansluitingen van vier naar vijf cijfers omgezet worden), werd de nieuwe centrale pas op 4 juli 1939 met enige feestelijkheden in gebruik genomen.

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische vereniging Oud Leiden. Auteur: P. de Baar. Voor contact met de commissie, zie ons colofon.