De heer G.A.M. (Bert) van Schie werd geboren eind december 1939 in Leidschendam, de oudste in het gezin dat zeven kinderen zou gaan tellen. Zijn ouders waren Leidenaren, maar in verband met het werk van vader was het gezin verhuisd. Vader was katholiek en ook moeder bekeerde zich tot dat geloof.
De oudste herinneringen van de heer Van Schie gaan terug tot de oorlog: het geluid van Duitse met ijzer beslagen laarzen op de straat, en de palen in het weiland om geallieerde parachutisten te weren.
In de moeilijke oorlogstijd werden na hem nog drie jongens geboren. De heer Van Schie heeft daar gemengde gevoelens over, maar voorbehoedsmiddelen waren er immers niet.

Verzuiling

De eerste stappen naar de kleuterschool deed Bert in Leidschendam. Hij vond het maar niks. Met zijn broertje verstopte hij zich achter de struiken, maar lang duurde hun vrijheid niet.
Niet veel later verhuisde het gezin terug naar Leiden omdat vader leerkracht werd op de r.-k. jongensschool aan de Haarlemmerstraat. Ze betrokken een huis aan de Hoge Morsweg en Bert ging naar de kleuterschool op de Haagweg, de Leonardusschool. Het jaar daarna liep hij naar de lagere school aan de Potgieterlaan; de eerste tijd op door opa zelfgemaakte houten klompjes met een riempje over de voet omdat schoenen nog vrijwel niet te krijgen waren.
Aan vriendjes was er geen gebrek in de kinderrijke buurt.

Bij winkelbezoek werd nog scherp gelet op welk geloof de eigenaars aanhingen. Veel werd aan de deur geleverd door de slager, melkboer, groenteboer, de kruidenier. En de kaasboer uit Stompwijk was een attractie. Hij kwam met een autootje en als je geluk had, mocht je een eindje meerijden.

Op de lagere school ging het niet van een leien dakje. Toen Bert paratyfus kreeg, betekende dat een flinke achterstand. Aan het eind van de schooltijd kreeg hij het advies om naar een technische school te gaan, maar daar voelde hij niets voor. Via een collega van vader kon hij in Den Haag terecht bij een koks-kelneropleiding.
Na de drie jaar basisopleiding had Bert weinig zin meer in het vervolg. Door wat bemiddeling van zijn vader kon hij als leerling-kok gaan werken bij restaurant In den vergulden Turk op de Breestraat. Tijdens je opleiding bleef je gewoonlijk niet lang op één plek. Bert stapte over naar de Beukenhof, waar hij als stagiair in de bediening en achter de bar werkte. Er kwamen beroemde mensen: Jayne Mansfield, Marilyn Monroe, prins Bernhard, hoewel zijn collega’s daar meer door geboeid waren dan hijzelf.


In den Vergulde Turk met fornuis in 1932 - foto Herman van Riet

12 dagen ‘streng’

De onvermijdelijke militaire diensttijd heeft hij als een belevenis ervaren. De basistraining kreeg hij in Nijmegen. Tijdens de Vierdaagse werden de wandelaars in de kazerne gehuisvest. De militairen kregen onderdak in tenten op de hei. Het was een extreem droge zomer en er braken geregeld bos- en heidebranden uit. De jongens werden ’s nachts uit bed gehaald om met een schep de brand te lijf te gaan. Aan slapen kwamen ze niet toe.
Bij overplaatsing naar Fort Honswijk, een munitieopslagplaats waar ook wapens werden gerepareerd, kwam Bert in de keuken. Het boterde niet erg met de majoor, die minder goed kon koken dan hij, en een brutale opmerking kwam hem op 12 dagen ‘streng’ te staan. En streng was streng…

Bratwurst en kukelie

Terug in de burgermaatschappij ging Bert aan het werk bij banketbakkerij Van der Heijden op de Breestraat 83. De kwaliteit was goed en alles werd er vers gemaakt. Het was een mooie aanvulling op zijn ervaring.
Zo’n anderhalf jaar later zag hij een advertentie in een horecablad: ergens langs een toeristische route in Zwitserland werd een zelfstandig kok gevraagd. Bert vertrok. Het was er buitengewoon hard werken, met bussen vol toeristen die gelijktijdig hun bratwurst en kukelie (piepkuiken) geserveerd moesten krijgen.
Eenmaal weer in Nederland trok Bert in bij zijn ouders die intussen in de Deutzstraat in Oegstgeest woonden.

Tijdens een feest in restaurant In den vergulden Turk leerde hij zijn eerste vrouw kennen. Ze was een dochter uit een gegoede familie die aan het Plantsoen woonde. Schoonmoeder had zich wel iets anders voorgesteld voor haar dochter, maar na zes jaar verkering trouwden ze. In Weesp huurden ze een achterhuis met zicht op de Vecht; een mooi plekje. Maar op een dag moesten ze het verlaten omdat het huis verkocht werd. Er was geen andere keuze dan te gaan inwonen bij Berts ouders. Daar werd een zoon geboren. Bert had intussen bij verschillende gerenommeerde restaurants gewerkt en was nu kok bij de Kieviet in Wassenaar.
Huisvesting was een nijpend probleem, dus toen er een baan met huis beschikbaar kwam in Oostburg, Zeeuws-Vlaanderen, vertrok het jonge gezin. Door de polders, met de pont, naar het gezellige stadje dat Oostburg was, al moest er veel herbouwd worden na de verwoestingen van de oorlog.
Echt interessant was het werk niet en opeens was er een baan met flat in Vlissingen. Ze verhuisden.
Na nog wat rondzwervingen van baan naar baan, besloot Bert te gaan varen bij de Holland Amerika Lijn. Zijn vrouw regelde haar zaken zelfstandig en vond een huis in Oegstgeest. Na vierenhalf jaar kwam Bert ‘aan land’; terug naar Oegstgeest. Het huwelijk heeft bijna twaalf jaar geduurd.

In zijn tweede huwelijk met Lia heeft hij intussen het 40-jarige jubileum al gevierd.
Op zijn bonte carrière kijkt de heer Van Schie met tevredenheid terug. “Het is allemaal historie.” Op de vraag of hij het op dezelfde manier zou overdoen, antwoordt hij volmondig ”Ja.”

De geluidsopname van het interview is hier te beluisteren.

Een volledige transcriptie van het interview is hier te vinden.

Interview door de commissie De Stem van Leiden, die onderdeel is van de Historische Vereniging Oud Leiden en samenwerkt met Erfgoed Leiden en Omstreken en de Opleiding Geschiedenis van de Universiteit Leiden.

Reacties op dit verhaal kunt u sturen naar destemvanleiden@oudleiden.nl

Meer verhalen van De Stem Van Leiden vindt u in de INDEX.