GT_1774
De Haagbrug ligt over de Trekvliet en verbindt het Noordeindeplein met de Haagweg.

De Trekvliet werd in 1638 gegraven ten behoeve van de trekschuitverbindingen met Delft en Den Haag. Toen in 1884 de Trekvliet werd doorgetrokken tot het Galgewater werd hier een draaibrug aangelegd, met de as in het midden, met twee doorvaarten van 7 m. Deze brug werd in 1891 opgeleverd.
In die tijd werd namelijk de Trekvliet verbonden met het Galgewater. Zo ontstond een betere waterweg voor de doorgaande scheepvaart. Uiteindelijk bleek dit „Rijn-Schiekanaal" onvoldoende en ging de provincie er toe over een nieuw kanaal ten oosten van Leiden naar de Zijl te graven, de zogenaamde Nieuwe Vaart, die in 1919 in gebruik werd genomen. Het beheer van de Haagbrug berustte tot 1922 bij de provincie en ging toen over op de gemeente Leiden. Omdat de brug slecht werd en nog nauwelijks schepen passeerden, verving men de draaibrug in 1936 door een vaste brug. Hij kreeg wel een grote doorvaarthoogte, namelijk 2.41 meter. Op de plaats van het draaimechaniek kwam een brede betonnen pijler met een flinke kelderruimte erin. De pijler en landhoofden van de oude draaibrug zijn nog aanwezig naast de nieuwe brug.
In 1984 bleek dat de brug in een bijzonder slechte staat verkeerde. Gebrek aan onderhoud gedurende vele jaren was daar de oorzaak van. Die slechte toestand kwam aan het licht na nauwkeurig onderzoek in 1984 door de afdeling Onderhoud bruggen en waterwerken van de gemeente Leiden. Er kwamen zelfs duikers aan te pas om de situatie onder water te bekijken. Nadat er eerst flink was gebaggerd constateerde men aan de hand van video-opnamen dat de vloer en de fundering gelukkig van goede kwaliteit zijn. De drempels, waar de keerdeuren tegenaan slaan als ze worden gesloten, waren wel op veel plaatsen kapot. De gaten werden eerst schoongestraald en vervolgens met een soort cement dat in een minuut hard wordt, balletje voor balletje dichtgestopt. In de zomer van 1984 begon men met het verwijderen van de vier keerdeuren, of wat daar nog van over was. Aan de hand van oude blauwdrukken konden in Scheveningen identieke, nieuwe deuren worden gemaakt, zij het niet van eikenhout, maar van azobéhout. In september '84 takelde men ze in de scharnieren. Alles paste tot de millimeter nauwkeurig.
Bijna alle natuurstenen blokken van de keersluis waren flink gebarsten en dus aan vernieuwing toe: in totaal 24 kubieke meter. De nieuwe blokken zijn op een diepte van ongeveer 90 meter gedolven in een steengroeve in Henegouwen, een provincie in het zuiden van België. Daar zijn ze ook in de juiste vorm gebeiteld en van een prachtige rand, soms''met ronde hoeken, voorzien.
In 1989 werden nieuwe sluisdeuren aangebracht. In 2000 verving de gemeente het trottoir van de Haagbrug aan de kant van de Rijn- en Schiekade tussen de Haagweg en het Noordeinde(plein).
De kwaliteit van het beton van de oude brugpijlers en landhoofden viel tegen. Er zaten nogal wat kieren in waardoor het regenwater het ijzerwerk kon aantasten en het beton op veel plaatsen losliet. Nadat het ijzervlechtwerk zoveel mogelijk was blootgelegd is er spuitbeton op aangebracht. De kleinste kiertjes zijn door het beton te injecteren met een chemisch goedje waterdicht gemaakt. Ook op het brugdek moest een waterdichte betonlaag worden aangebracht. Het oude dak was poreus en de stalen balken gingen roesten. Het metselwerk werd daar waar het gescheurd en verzakt was afgebroken en opnieuw gebouwd. Ook de voeger heeft veel van zijn kunnen laten zien. Uiteindelijk zijn alle bakstenen met een harde zand- en waterstraal gereinigd, zodat de brug weer als nieuw toont. Als kroon op het werk zijn bijna alle stalen leuningen vervangen en geschilderd. In totaal is er anderhalf miljoen gulden in het herstel van de Haagbrug gestoken.
Boven het Anno 1890 prijkt nu trots een in goud uitgevoerde herinnering aan de laatste renovatie; de tekst Ren. 1985 geflankeerd door de Leidse sleutels.

Bronnen:

Digibron.nl
Wikipedia

Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden, zie verder colofon.