Reisverslag van de familie Derogee van Rotterdam naar Hanford, Californië van dinsdag 19 oktober t/m zondag 7 november 1920 met de s.s. Rotterdam.

De familie bestond uit 4 personen, vader Daniël, moeder Marie en de zonen Jan en Daniël.
Dit boekje is door vader Daniël geschreven.

Het boekje (80 jaar oud) kwam tijdens ons bezoek aan de familie in Michigan te voorschijn en geen mens die dit kon lezen. Vandaar dat ik het heb overgeschreven en Winny heeft het vertaald in het Engels om het naar de familie te zenden zodat zij kunnen lezen wat hun ouders en grootouders toen hebben meegemaakt.

Indien u rare zinnen of woorden tegen komt, ik heb de letterlijke tekst zo overgenomen.

Overgetypt uit het genoemde boekje, juli 2000.
Vertaald in het Engels (Longwood) oktober 2000 door Winny de Graaff-Derogee.

Zie ook:
http://home.kpn.nl/fa1qh9/Travel%20report%201920.index.html

Marijke van der Sluis-Dérogée
e-mail: mhthvds@kpnmail.nl

PS. Later in 1924 tot 1925 is Daniel met zijn vrouw nog teruggekomen naar Nederland en hebben in Den Haag op de Valkenboslaan nog een slagerij gehad.
In 1925 zijn zij naar Amerika teruggegaan en toen naar Grand Rapids (Michigan) omdat de kinderen daar inmiddels daar naar toe waren gegaan en er ook veel Nederlanders woonden.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dinsdag 19 oktober
Vertrek.
Het was koud buiten doch de zee stil en prachtig om 8 uur in volle zee. Het was een groots gezicht dat grote water. Jammer dat Van den Heuvel er niet bij was. De kinderen zijn afgekeurd doch maakten kennis met de anderen die ook naar Californie gaan. Wij gaan naar best heerlijke krullen (!!dit zijn waarschijnlijk houtsnippers in de matrassen, zoals je vroeger ook zeegras had in matrassen). Niemand kan slapen. Eindelijk lukt het enige uren te pakken.

Woensdag 20 oktober
Half zes zijn we weer wakker. De machines staan langzaam stil. We zijn te Boulogne. Schitterend weer. 7 uur eten.
Grote drukte aan de gemeenschappelijke wasgelegenheid. De Limburgia ligt bij ons stil en vele vissersschuitjes zijn om ons heen. Nu de nevel optrekt zien we duidelijk de duinen en huizen.
10 uur. De boot ligt nog stil. De zee is als de Hollandse Rijn zo kalm. We wachten op passagiers uit Frankrijk. De zon schijnt schitterend op de Franse kunst.
Vele meeuwen zwemmen om het schip.
10.30 uur. Er zijn 450 passagiers bij gekomen. Het dek lijkt wel de Kalverstraat in Amsterdam.
12.30 uur. Nog steeds liggen we voor de kust. Op het achterdek is het zeer warm.
1.50 uur. Diner, soep, vlees, aardappelen, rijst met krenten en brood. Alle Hollanders blijven apart.
Nu gaan we weer naar dek. We vertrekken.
3.15 uur. Het weer blijft prachtig. De zee is groen.
6.25 uur. Soep en brood met thee en aardappelen met vlees volop.
Van 6.50 tot 7.20 uur op bed toen naar dek. Donkere wolkjes komen op.
10.15 uur. We gaan naar bed en slapen spoedig.

Donderdag 21 oktober
We zijn om 5 uur al op dek. De zee is onrustig. Vele worden zeeziek. Wij gaan nog een uurtje maffen.
6.15 uur. We kleden ons. Marie krijgt het ook te pakken en gaat maar weer liggen. We nemen een cognacje om bij te blijven. We gaan eten. Er blijven er al veel weg die het te pakken hebben.
7.25 uur. We gaan gauw naar dek. Het regent en waait flink. Marie is nog goed en ook op dek. De Engelse kust varen we langs doch zien er door de regen niet veel van. We zien niet anders als bleekgezichten. Nu lachen we, doch zo met een gaan wij misschien ook.
We halen slappe touwen. Het is een lust. Er zijn geen steunpunten en houvasten genoeg. Marie is zeeziek. Ik nog niet.
7.45 uur. Het is droog. Alles zuigt op citroen. Wij niet. Daan is nog goed. Polen en Russen dansen op de cilonica (?). Het is nu een rommel. We staan boven het roer en hebben de gehele zee voor ons.
8.15 uur. Plymouth in zicht. Een vissersschuitje passeert ons en een peurschuit dobbert op de golven. We zien een groot wit gebouw vlak voor ons. Marie knapt op.
8.25 uur. We passeren de vuurtoren en een klein bootje. We varen de haven binnen. Het is schitterend. De vaart mindert; de boot ligt stil en direct weer duizenden meeuwen om de boot.
8.30 uur. Hollandse tijd. Forten en groene bergen, geen strand. We liggen ongeveer 150 meter van de kust. Het is om nooit te vergeten. Garnalenvissers draaien om ons heen; het regent weer en het is dampig.
10.40 uur. De passagiers zijn geladen uit de Sir Walter Raleigh.
10.55 uur. We vertrekken en passeren de Limburgia. Het weder is goed; toch geen zon en meeuwen geleiden ons.
Boven Engeland hangt damp, jammer want dat moet zeer mooi zijn. Hier is de golfslag groter wat merkbaar wordt.
11.30 uur. De zon breekt door.
12.20 uur. We gaan eten. Witte bonensoep, aardappelen, herebonen en vlees.
12.40 uur. Wij maken een praatje met de buren, allen Hollanders en daarna rusten op onze krib.
2.45 uur. We passeren de landengte en komen in de Oceaan. Al groter wordt de golfslag. Zeezieken komen er hoe langer hoe meer. Marie is weer zeeziek.
3.55 uur. Water en lucht, een vuurtoren passeren wij midden in zee. Marie ligt te bed heeft het flink te pakken. Al hoger worden de golven. Het is interessant.
8.45 uur avond. Zo juist een brief van de heer Spruit uit Oegstgeest en een briefkaart van de familie Hagen ontvangen over Plymouth. Het schip werkt hard, hij gaat flink voor en achterover. Zo juist kom ik uit de 2e kl. maar daar hebben ze bijna alle zeeziekte, ook zijn er bij ons een paar bedienden zeeziek. Marie en Daan hebben hoofdpijn. Ik en Jan zijn nog zo lekker als kip. Wegens de vuile boel op dek blijven we maar beneden. We hebben met nog 3 families een gang met 4 der beste hutten waar het schip het minst werkt. 1/3 der passagiers kwam hedenavond niet aan tafel. Ik eet zeer veel doch drink weinig. De deur der hut staat vast met een touw, anders valt hij dicht. 't wordt al erger, de boel kraakt, Het is of het tegen de hut hagelt. Ons kistje gebruiken we voor op te zitten. Ik zit nu op bed en de kist gaat heen en weer.
9.45 uur. We gaan in de eetzaal. Jan speelt ocarino en dadelijk zijn vele Hollanders bij ons. Ook enige ratten.
10.40 uur. We gaan slapen.

Vrijdag 22 oktober
4 uur. Op dek, zee niet kalm, zeer donker, ga weer spoedig slapen.
7.15 uur. Ontbijt, brood, cornedbeef, koffie. Daarna scheren en naar dek.
8.30 uur. De zon komt door. De zee gaat hoog. Golven van 8 à 9 meter spatten uit elkaar. Marie ligt te bed is zwaar zeeziek. Daan is wit maar nog goed. Ik en Jan zijn zo lekker als haan. Ik vind het verrukkelijk op dek.
8.30 uur. Donkere wolken pakken zich samen. Schuim valt als regen op dek. Ik ben even beneden geweest om dit op te schrijven. Boven ging het niet, het schip kraakt. De patrijspoorten zijn gesloten en bijna geen volk op dek. Ik ga nog eens kijken.
12 uur. Marie is boven geweest doch ze kon het niet uithouden. Ze is doodziek. Het is overal als in een beestenstal.
1 uur. Diner. Ik en Daan gaan naar tafel. Jan haalt eten in de hut, we eten maar flink en hebben wel voor 10 personen vlees, brood en gort met rozijnen in de hut gehaald. Ik eet zeer veel dat moet je op de been houden. We komen niet meer op dek want daar is het niet pluis, er staat een hoge zee.
Gelukkig zijn we de slechtste plaats der oceaan gepasseerd, het zgn. matrozenkerkhof. Dat is het begin der oceaan waar alle zeeen in uitlopen en verschillende stromingen zijn. We hebben nu concert in de hut van de jongens. Jan op een geleende mandoline en Daan op de ocarino. Op heden is 9/10 der passagiers ziek. Ik hoorde dat op de Nieuw Amsterdam pokken zijn uitgebroken.
9.10 uur (scheepstijd 7.40 uur). Het stormt, we rollen in bed de golven gaan over dek. Poolse vrouwen liggen dag en nacht in hun dekens gewikkeld boven op dek, een vies zootje, het braaksel loopt door de gang. In onze hut overal ligt zaagsel over die rommel. Het is in de eetzaal niet uit te houden zo schommelt het schip. Zo even vernam ik dat de Noordam 2 dagen over tijd is die komt van New York. Of het door storm of mist is weet ik niet. Er is niets interessants meer. Jan is op dek en Daan slaapt.
10.20 uur. We gaan naar bed.

Zaterdag 23 oktober
5.40 uur. We gaan ons wassen. Uit de wasgelegenheid komende geef ik een weinig over. We blijven maar beneden. Ziezo onder het schrijven moet ik overgeven. Ik en Marie hebben zware hoofdpijn. Na de inspectie gaan we gauw naar bed.
9.40 uur. Avond. We zijn geen van allen aan tafel geweest. Daan haalde alles in de hut. Marie is nog even aan dek geweest, doch kwam zieker beneden. Jan zit er dan gehele dag bovenop en dat noemen ze een kalme zee. Het water slaat tegen de ruiten der patrijspoorten. Naast ons ligt een dame die al 4 dagen zeeziek is en niet voor de dag durft komen. Zo even werden mij 4 eieren te koop aangeboden à 1 dollar. Het is mij te hoog. Ik heb voor ik vertrok nog een paar duizend gulden aan dollars gewisseld à ƒ 3,20, zo dat elk eitje op ƒ 0,80 zou komen. 1 glas bier kost 10 Amerikaanse centen, sinaasappelen 4 à ƒ 1,--, 1 fles Medoc 1 dollar. Alles veel te duur. Alleen haalt onze huttenchef 4 sinasappelen waar Marie trek in heeft. 10.30 uur. We gaan naar bed.

Zondag 24 oktober
Het waait knap. Het water gaat over het 1e dek. De kleren gaan heen en weer aan de deur. Van de leuningen langs de hutten en eetzalen wordt druk gebruik gemaakt. Alles wat nog op de been is loopt schuin. Kotsen geen gebrek. Marie blijft in bed. Ze is nog lang niet goed. Ik blijf ook maar beneden evenals Daan. Jan zien we zeldzaam die is boven op dek. We hebben van een dame enige pillen gekregen tegen zeeziekte; of het helpen zal? Jan kwam even in de hut. Hij drijft van het overkomende water.
3 uur. Zondagdiner. Maar als je niet lekker bent begrijp je dat eten geen plezier is. Marie at alleen maar 1 sneetje krentenmik. Zeer fijn en enige pruimen. Ik en Daan slechts 2 bordjes soep, 2 litertjes pruimen en 1 kg. krentenbrood. Je moet maar niet lekker zijn.
De zee is niet peuter. Er mag niemand meer op dek. De zee slaat er over heen, het stormt, we gaan maar weer maffen.
8.55 uur. Binden de deur vast; we hebben vanavond niet gegeten. Als we op onze zijde liggen op de elleboog vallen we om.
11 uur. Het is noodweer. De golven gaan over het hoogste dek. Dit is de 2e klasse. Allen blijven op. Wij liggen vol angst in bed.

Maandag 25 oktober
's morgens 3 uur. Scheepstijd 1 uur.
Het is noodweer alles kraakt, de machines stampen vreselijk. Ik kan niet slapen doch zal ik het proberen.
9.10 uur. Op tafel liggen de stormramen om de borden in te zetten voor het wegglijden. Het water staat in de eetzaal. We varen langzaam voor het stukslaan der schroef die telkens boven water komt.
12 uur. De storm wordt iets minder.
12.20 uur. Ziezo de hutten worden weder schoongemaakt, zoals elke morgen voor de inspectie. Alles gebeurd met creoline.
1.40 uur. De storm is opgehouden. Allen mogen weer aan dek. Hij duurde 2 dagen.
3.30 uur. Hollandse tijd. Bruine bonensoep, zuurkool met spek. De stormramen liggen nog op de tafels.
11 uur. We gaan slapen. De zee is kalm.

Dinsdag 26 oktober
9 uur. We worden door de gong gewekt en nu herinner ik mij dat oom Koos jarig is. Toen we van Plymouth af waren dacht ik er pas aan, maar was het te laat om te schrijven. Het spijt me wel. Het schip ligt nu stil en gaat zeer hard.
Het is vandaag nu we de kust van New Foundland gepasseerd zijn nogal mistig, doch hebben we in 24 uur 450 mijlen afgelegd. De zee is nu kalmer. 't was ook nogal bar ook de zee ging met golven van 35 meter hoog.
10 uur. Scheepstijd. We zitten in onze hut nog lekker te smullen aan een tarbotje, wat rookvlees, rosbief, blokworst, fijne zure appelen en sinasappelen uit de 2e klasse. We hebben een ontdekking gedaan. Jan vond een oude schoolvriend die op de boot in de keuken is en hem verschillende gerechten verschaft en ik ontdekte de kok, een zwager van Rubenkamp, die zorgt voor fruit en vleeswaren. Vanmiddag hadden we fijne gebakjes en een doos cakes, alles uit de 2e klasse. Je moet maar vrienden hebben. In de 3e klasse krijg je zo iets niet. Welterusten tot morgen.

Woensdag 27 oktober
De zee is kalm. Zo even stond de dollar hier aangegeven à ƒ 3,39. Goed dat ik ze in Rotterdam kocht à ƒ 3,20, zodat ik verdien. Het is hier koud. Verder nog weinig nieuws. Heden middag 3 uur was het weer keurig. Alles ging best.
5.30 uur. Aan tafel.
Het was ons te min. We hadden krentenbroodjes, ham, kalfsoesters en kalfsfricando. Je begrijpt dat je dan niet tussen Polen scharrelt om aan tafel brood met kaas te eten. Er is weinig nieuws vandaag.

Donderdag 28 oktober
3 uur scheepstijd. We waren al aan dek en hebben de Hollandse maan in al haar pracht over het water zien schijnen; om 6 uur passeerde een schip. We zagen de lichten op grote afstand, de zee is spiegelglad het is al water en lucht wat we zien.
8.40 uur Een vrachtboot in zicht. Het is merkbaar dat we land naderen.
10.45 uur. De zon schijnt prachtig.
3 uur. We passeren een school bruinvissen.
5.30 uur. Ik ging even naar mijn vriend kok en kwam terug met 1 kip, 4 tongetjes en 4 karbonaden.
Hedenavond rijst met zoete melk. Fijn. De zee is nog spiegelblad.
10 uur. We hebben een dame aan boord die enige liederen ten gehore bracht. Ze zong prachtig.
10.40 uur. We gaan naar bed.

Vrijdag 29 oktober
De zee wordt onrustiger. We naderen New York.
11.40 uur. Heden keuring aan boord. De mazelen zijn onder enkele Poolse kinderen uitgebroken die naar het hospitaal moesten. De zee slaat weer door de patrijspoorten. Gelukkig schieten we al op. De gehele reis hadden we tegenwind.
1.35 uur. Long Island in zicht. 2 vuurtorens.
3.55 uur. De loods komt aan boord.
Honderden schepen en boten varen rond. Dit is wel het mooiste tot nog toe gezien. Amerika ligt voor ons, het is groots.
4.55 uur. De boot ligt stil.
5.30 uur. De Amerikaanse dokter is niet aan boord gekomen.
7 uur. Langs de haven is alles geëlimineerd. Het lijkt ten minste zo. Honderden schepen en boten verlicht liggen om ons heen. Het vrijheidsbeeld is ook schitterend groen verlicht en duidelijk te zien.
10.20 uur. Naast ons ligt een nog grotere boot als de onze, van onder tot boven verlicht. Als jullie hier eens een kijkje konden nemen.

Zaterdag 30 oktober
5 uur. Alles is al op. We moeten door de Amerikaanse dokter worden gekeurd. We zullen eerst onze 4 kippen, ham, biefstuk, blokworst opeten.
Onze 2e klas kok zorgt er voor.
11 uur. We zijn gemeerd aan de wal doch mogen er nog niet af. Onze handbagage is gemerkt en in het ruim gezet.
12.30 uur. Diner. Wij hebben collecte gehouden voor de Jantjes die ons hebben bediend aan tafel wat onder de 1800 3e klasse passagiers aardig wat opleverden. Je kunt hier wel wat kwijt aan fooien maar ze doen ook hun best. Wat betreft de aankomst die is onvergetelijk. We hadden ons zo iets niet kunnen voorstellen. Zulke enorme gebouwen zoals de Singer enz. Toen onze boot aankwam werden ze reeds door vele bootjes verwelkomd en stond de kade zwart van familie in auto's enz. De 1e en 2e klasse passagiers mochten er direct af.
7 uur. In Holland 12.13 uur nacht. Want de tijd scheelt.
5.13 uur moest alle handbagage naar de 2e klasse.
10 uur. We gaan slapen.

Zondag 31 oktober
4 uur moeten we er uit.
5 uur ontbijt. Hedenmorgen is hier evenals in Holland de klok 1 uur achteruitgezet.
7.40 uur. We moesten allen in een loods ongeveer ter lengte als de Breestraat doch 4 maal zo breed aangezien de boot moest worden gereedgemaakt voor vertrek van Zaterdag. Daar komen enige wagentjes de loods binnen met grote ronde 25 cm in doorsnede grote koeken en appels. De kooplui zijn geen baas meer er wordt om gevochten.
2 koeken en 6 appels voor 1 dollar. Er is geen bij komen aan. Broodjes zijn er ook bij, wat die kosten weet ik niet.
3 uur. We hebben gedineerd maar hoe het is een bende.
's avonds 6.30 uur. We gaan weer doodmoede naar boord en direct naar bed.

Maandag 1 november
's morgens 4 uur op en naar de loods.
5 uur eten. Toen in een andere loods waar onze koffers werden gevisiteerd toen als schapen werden we in een boot gedreven en naar Ellis Island vervoerd om gekeurd te worden. We zijn gelukkig allen goedgekeurd. Alleen Daan moest met vele anderen apart doch kwam na 2½ uur wachten bij ons.
Toen werden we verplicht spoorkaarten te kopen op het eiland; daarna genummerd. Allen een kaart met nummer 5 op onze borst weer in de boot en zo naar het station. We behoefden nergens voor te zorgen. Een raad geef ik een ieder en dat is Ga nooit 3e klasse want je bent nog minder dan een beest, wat betreft eten, ligging en behandeling.
7 uur. We varen over de Hudson, langs paleizen die vanonder tot boven als paarlemoer schitteren.
8.30 uur. We zitten in de trein.

In de trein.
Maandagavond
8.45 uur.
De trein zet zich in beweging. Heerlijke fautuils waar je tot aan je hals in zit en dan kussens. Hij vliegt nu. Zijn we bijna op de helft vanaf Rotterdam. Deze trein is zo ongeveer 8 à 9 meter lang en voorzien van closets en drinkwater. Van alles is hier te koop. Ik kocht 5 appels voor ¼ dollar.
1 doosje sigaretten 20 cts, 1 doos bonbons ½ dollar.

Dinsdag 2 november
1 uur nacht. We stoppen. Enige passagiers stappen uit.
5 uur. De trein stopt weer en een jongen komt door de trein met appelen te koop à 5 cts per stuk een ander met koffie à 15 per papieren beker. Alles wat je hier drinkt is uit zulke bekers.
6.20 uur. Het wordt dag.
7.05 uur. We stoppen. De trein loopt langs prachtige bossen en heuvels begroeid met bomen, dorpen, fabrieken en schilderachtige houten huisjes vliegen voorbij onafzienbare grote fabrieken zijn langs de spoorbaan.
8.45 uur. We stoppen. Het regent dat het giet. We zagen duizenden ganzen en kippen. Alle huizen zijn van hout waar we langs kwamen.
8.50 uur. We kochten in de trein 10 boterhammen met ham voor 1,5 dollar. Het is grijs. We zijn nu in Buffalo. In elk station waar we stil staan komen kooplui netjes gekleed in de wagon met van alles. Appelen, brood, koffie, chocolade, sigaren en sigaretten, ijs enz. Wat we in Holland ook niet zien is dat aan de trein die juist naast ons staat een bankje voor de treeplank gezet is met er naast een neger die de koffers van de reizigers overneemt en ze netjes in de wagon de reiziger na brengt. Uit tijdverdrijf zitten we met ongeveer 20 Hollanders Vaderlandse liederen te zingen.
Jan met de ocarino.
2.15 uur. Eindelijk gaan we weer vooruit. Het is een beroerde boemeltrein.
3.15 uur. Langs het Eriemeer, zo groot als er zee met horizon.
4.30 uur. We stoppen in Rosswood (?). Een flinke stad met lange brede straten. Men ziet hier meer auto's dan mensen. Het zijn niet de schone Hollandse straten. Alles even vuil.
5.45 uur. 't is donker.
7.30 uur. We zijn nu op de helft nu nog zoveel mijlen als we nu vanaf Rotterdam hebben afgelegd en we zijn er. De trein legt ongeveer 100 km. per uur af. De boot 18 mijl. Elke 3 minuten passeren we treinen van 1000 tot 1200 meter lengte. Er liggen hier 20 à 25 banen naast elkaar. Men ziet hier fabrieken zo groot als heel Leiden. Van alle passagiers der boot gaan wij het verste weg. We zijn dicht bij Mexico. Wij zien zeer veel.

Woensdag 3 november
's nachts 3 uur. We zijn in Chicago. Fabrieken en winkels zijn open. Trams rijden de gehele nacht.
4.45 uur. We gaan per omnibus naar een ander station. Binnen 5 minuten zijn we weer in een lokaal waar we 100 (?) fijne broodjes à 5 cnt en elk een kop koffie à 10 cnt kochten. Alles is even best hier. We kochten 10 eieren gekookt à 1 dollar. 't zijn hier ook beste maar niet zo groot als in Holland.
3 koppen melk à 10 cts. Alles Amerikaans.
11.06 uur. We gaan dineren. Soep, brood, wateraardappelen, kool, grote riplap, rijst, koffie en boter voor 4 personen voor totaal 3,20 dollar en we hadden genoeg. We hebben in de stad gewandeld maar durfden geen straten over te steken want 1000 auto's per minuut passeerden kriskras door de straten. Mijn collega-Hollander die dezelfde reis maakte liet zich scheren à 25 cts. Hij behoefde slechts 24 hoog te gaan en hij was er al. Als je het dak van zo een krotje wilt zien moet je op je rug gaan liggen. Jan ging op een brug staan en telde in 2 minuten 108 auto's.
4 uur . We zitten met veel volk om ons heen ongeveer 20 Hollanders Vaderlandse liederen te zingen. De stationschef speelde hedenavond 5.45 uur op een vleugel die hier in de wachtkamer staat enige Hollandse verzen. Luid applaus. Het doet je zo goed in een vreemd land. Het waren Lief Vaderland vaart wel. Wat is het leven wonderschoon. De Tiperaai Sientje laat me los. Het knappend vuur in de haard.
6.35 uur. Wij nemen plaats naar Californie. Deze wagons zijn luxer en zonder andere landverhuizers. We zitten met 11 Hollanders. Vanuit de trein zien we vlag met stok geheel van elektrische lampjes gekleurd bovenop een gebouw staan. Ook hier heeft een Hollander veel voor want in een andere wagon hebben ze de Italianen gestopt. Overal kun je dit bemerken en overal wordt men mee geholpen.
6.45 uur. We vertrekken. We rijden boven de huizen. Negers in witte jasjes als sneeuw lopen door de wagons.
7.45 uur. We passeren een omgevallen trein. Even daarna zien we op dak een kip van elektrische lampen die eieren legt. Je ziet ze vallen. Deze streek schijnt veel mooier doch niet zulke hoge huizen. 't is echter avond dus zie je het alleen bij lampjeslicht. Alle straten der steden die we passeren zijn zeer lang en breed en hel verlicht.
9.30 uur. Even naar het rooksalon om een sigaret te roken en dan naar bed. Daan is aan het handelen. 1 gulden voor 0,5 dollar. Dit is 70 Hollandse centen verdiend.

Donderdag 4 november
5.30 uur. We hebben heerlijk gemaft. Ik ga me eens lekker scheren en wassen.
Het gaat hier zo gemakkelijk mogelijk. IJs en warm water daarna ons oude plunje aan, onze boterham eten en we gaan maar weer zitten loeren.
6.10 uur. De dag breekt aan. We staan op een klein station en zien door het gordijn een vrouw het haar kammen. Nu we voorbij Chicago zijn krijgen we prachtige landschappen te zien. Alles heuvels met in de dalen zeer mooie boerenwoningen. De kleuren zijn groen van gras met daartussen zwart van omgeploegd land doch merendeels geel van graan. Ook hier zijn alle huizen villa's van hout en wit geverfd.
6.45 uur. We komen tussen rotsen bergen. Vandaar zien we er een prachtige farm met zoveel witte kippen dat je de grond niet ziet. Zeker duizenden en zo is het overal. Je moet het zien om het te geloven. We passeren zeer vele schone dorpen. Het heeft vannacht gevroren, het gras is wit.
8.50 uur. We stoppen te Omaha en moeten 1.15 uur wachten dan rijden we slechts 29 uur aan een stuk. Je moet de uren maar eens tellen die ik aan geef. We dronken in de koffiekamer een fijne kop koffie voor 15 cts. Voor de toonbank vindt men in alle zaken en wachtkamers krukjes of vaste fauteauls. Je gaat zitten en wordt bediend. Alles is zeer goed en voor Amerika niet duur. Voor ons natuurlijk wel, daar wij dollars kochten. Dit verschil is dat elk dubbeltje Amerikaans 32 centen Hollands is, er komt bij dit reisje aan eten, drinken en versnaperingen nog wel 6 à 700 gulden bij. Enfin er is nog.
Op elke locomotief zit een bel met klepel. Wanneer ze aan het rangeren zijn gaat hij automatisch en is het of het een kerkklok is die luidt. Vooral op stations hoor je er wel 20 à 30 gelijk en geen kleintjes.
10.25 uur. We rijden langs grote oliebronnen, verder mais en anders niet. Daar gaat een zeppelin. Zie je hem? Niet? Wij wel.
We worden gebraden zo warm is het.
10.40 uur. We rijden tussen hoge bergen en prachtige dalen.
11.55 uur. We passeren een groot meer.
11.15 uur. Enige duizenden schapen. We stoppen. Het valt op dat hier iedereen met handschoenen aan werken.
1.45 uur. 4 koffie, 2 appels in de trein gekocht. 1 dollar is ca. 3,52 Hollands geld.
2.35 uur. 4 punten met appelmoes extra fijn 60 cent, dat is niet duur. Denk er aan dat ik Amerikaanse centen reken dat is 3,25 zo veel als Hollands geld. Alles was vers gekookt. Ook kun je hier dineren.
3 uur. We stoppen aan een overweg voor een station een straat 2 x zo breed als de Hooigracht waar de auto's staan als daar de bomen.
3.30 uur. Bij ons kwamen 2 Amerikaanse dames uit Ohio die zich zeer interesseerden voor ons. Ze gaf mij haar adres en wij het onze met portretten en met verzoek de kennismaking voort te zetten. Wat zijn hier de mensen doch beleefd en vriendelijk en heel niet trots.
5.50 uur. Hier ligt sneeuw of hagel langs de kant. De zon gaat onder. We stoppen in North Platte. We zien een fiets. De 4e sinds we in Amerika zijn.
8 ijs in lange biscuitshoorn, prima. Prima room à 10 cts per stuk, 6 appels à ½ dollar.
6 uur. We gaan weer.
7.45 uur. De elektrische leiding raakt defect. We zitten in donker.
8 uur. Het is weer klaar. We rijden.

Vrijdag 5 november
De dag is weder aangebroken. We zien op ongeveer 1000 meter prachtige zeer hoge bergen besneeuwd. Verder alles wild en woest, een enkel houten hutje in de dalen. 't is een prachtig panorama.
7.45 uur. We gaan langs een bevroren meer.
8 uur. We passeren een woning uitgehouwen in de grond.
8.15 uur. Honderden paarden en koeien zien we tussen de bergen lopen in de sneeuw. Of ze wild zijn weten we niet. Geen hut of huis zien we. Alles wild en woest en doch schoon.
9 uur. De trein rijdt nu midden door de prairies. Alles woest en kaal en geen levend wezen te zien. Ja toch. We zien kleine hazen.
9.15 uur. We gaan berg op en af. We komen een trein met 43 wagons kolen tegen. De bergen zijn prachtig. Nog meer treinen met kolen op ongeveer 500 meter van ons. Het zijn speciale lijnen.
9.35 uur. We rijden nu tussen de bergen met diepe kloven en afgronden. Als jullie dat eens konden zien. Er wordt hier verder een lijn aangelegd. Oude spoorwagons dienen tot woning. We zagen een vrouw en bedden er in leggen. Ook enige hokjes voor bewoning der wegwerkers. Achter elk hokje staat een poepdoos.
10 uur. Midden in de bergen passeren we een kolenmijn. Vele vieze tentjes en hokjes worden hier bewoond. Ook een cafeetje staat er bij en gaten in de grond en in de berg met luiken er voor.
Daarheen gaan nu de Poolse landverhuizers als slaven. Even verder zijn ze aan het ploegen met 10 paarden wat zeer goed kan want de rotsen zijn van zachte zandsteen. Het moet een weg of spoorbaan worden. Is ongeveer 10 meter breed.
10.30 uur. 4 kop fijne koffie, 60 cent per stuk. Nu zien we rotsgebergten waarvan men zou denken dat er duizenden gele pilaren naast elkander staan en daar achter zeer hoge besneeuwde bergen met paarden. Weer gaan we langs een mijn met een dorp van krotwoningen. Komen eindelijk in een stad met mooie winkels. We gaan met een vervaarlijke gang enkele smalle steegjes uitgehakt in de bergen door. Al wilder en grootser wordt het.
1.5 uur een arend zien we.
2.10 uur. We gaan door een tunnel.
2.15 uur We zijn er weer uit.
2.45 uur. We stoppen te Evanston. 2 Chinese oude vrouwen met mansbroek lopen voorbij.
2.55 uur. We gaan weer.
3.10 uur. We zijn een hoek omgegaan en zien nu niets anders als groene bergen met duinen onder de sneeuw. Langs prairibranden (?) gaan we.
3.20 uur. We gaan over de bergen door tunnels en dalen. Als een slang zien we telkens de locomotief voorop. Ook een slang werd gezien. Nu weer rode bergen. Wilde waterstromen.
4.10 uur. Bergen van meer dan 1000 meter hoogte. Honderden koeien, allen rood, gehoed door 2 herders te paard. Het sneeuwt. Geen sterveling is in staat dit schoons te beschrijven. Hier door enige bossen, 2 bergruggen steil, zgn. duivelsglijbanen.
4.30 uur. Groen land en bomen duizenden koeien en paarden op de achtergrond. Glinsterende ijsbergen. Nog sneeuwt het.
4.40 uur. We rijden door de wolken en nog zijn er hoger ijsbergen. Wij passeren een waterval.
4.55 uur. We stoppen. Ogden Utah en gingen daar wij tot 11.40 uur moesten wachten de stad in om te dineren Wij kwamen in een Japans Hotel en dineerden voor 35 cts waarvoor we kregen soep, brood, biscuits water, boter, vlees, vis, aardappelen, pudding, koffie, wortelen, macaroni. We konden niet alles op voor 35 cts per persoon. Ook stond er tomatenjam enz. bij. Daarna gingen wij winkelen. Laat ik zeggen dat wij een Hollander daar ontmoetten die met ons mee ging. Wij kochten 1 bus sardines à 5 ons voor 25 cts, 2 broden à 15 cts per stuk, gebakjes 5 cts, 2 kistjes vijgen à 25 per stuk, 1½ kg appelen à 25 cts. Zo wandelende zagen wij voetballers die gewonnen hadden. Het was een club van ongeveer 200 jongens en meisjes. Eerst staken ze onder geschreeuw en gejoel Bengaals vuur af en daarna maakten ze op een plein een brand van ongeveer 40 vierkante meter. De politie stond klaar met brandslangen om te zorgen voor brand. Het werd er alleen omheen nat gehouden en een telefoonpaal die er bij stond onder water gehouden. Meer dan een uur stonden wij er bij te kijken doch de politie liet het branden.
Auto's duizenden. Je behoeft niet bang te zijn voor aanrijding want auto's stoppen voor voetgangers. Je loopt op je gemak, alle auto's wachten tot je over bent gestoken, het is een pracht stad, zo uit het station zie je voor je sneeuwbergen van 5000 voet hoog en zo zie je er veel.
Om 8 uur gingen we met hem mede naar huis en kregen we fijn kersen en pruimen op water. We zijn er fijn onthaald. Om 8.30 uur gingen we weer op stap. Straten zo breed en prachtig. Reclame uit hangborden van elektrische lampjes. 't is wonderschoon, nu sneeuwt het. Bij alles wat we de laatste dagen zagen zinkt de zeereis in het niet. In elke straat zie je porseleinen drinkwaterfonteinen. Je houdt je mond er maar boven en het spuit er zo in. In stations, lunchrooms enz. staan koperen spuitbakken. Ook zijn er zaken waar men uitsluitend schoenen poetst. Alles aan de straat, je klimt maar op een hoge stoel en je wordt netjes glimmend gemaakt. Er zijn ook vele winkels waar groenten en vlees en vele andere zaken verkocht worden. Slagerijen zijn er niet. Alles komt zo vanaf de vleesfabriek. Fijne rollade en rosbief 25 cts per pond. Lamsbout 18 cts per pond. De fijnste bonbons kochten wij à ƒ 0,50 per pond. IJs, extra fijne room à ƒ 0,10 in biscuitshoorn 2 x zo groot als een roomhoorntje in Holland. Jullie moeten dat reisje zelf maar eens maken. De fijnste heren- en dameslaarsjes. In Holland nooit gezien. 9 dollar en tabakspijp 25 cts. De mijne was juist gebroken.
11.40 uur We rijden weer.

Zaterdagmorgen 6 november
5.30 uur. Ik open even het gordijntje en zie een pak sneeuw liggen. Nog steeds bergen hoewel niet meer zo groot.
6.30 uur. De zon schijnt prachtig op de besneeuwde bergen. We stoppen te Wills Phaar (?). Aan alle kanten beiden sneeuw en bergen, vele hazen en eksters zijn hier.
7.40 uur. We gaan door tunnels.
8.00 uur. We stoppen te Elko een mooie stad of dorp tegen de bergen met vele zaken en hotels.
8.30 uur. Ook hier weer trotse rotsgebergten waarlangs koeien gedreven door farmer te paard. Ook mooie valeien en meren.
9.40 uur. Een vos sloop door de heide de bergen in.
12 uur. Het sneeuwt. Wij zijn Golconda gepasseerd. We zien enige schapen denkelijk 2000. De heidevlakten worden minder en krijgen meer vee te zien. Toen nog weinig farmen.
12.15 uur. Het sneeuwt zo hard, dat de bergen onzichtbaar zijn.
12.50 uur. We stoppen te Winnemucca. Het lijkt wel een mooi plaatsje met een brede straat. Buiten zijn de straten geen van allen bestraat, echt buiten. We hebben vanaf Ogden tot hier 365 mijlen afgelegd. Het is nu tot San Francisco nog 417 mijl, dus kunnen wij daar zondagmorgen zijn.
1.20 uur. De sneeuw houdt op. Het is alles weer heide en bergen.
1.40 uur. Het sneeuwt weer hard.
3.45 uur. Nog steeds woeste gronden, maar vlakker op de achtergrond. Bergen doch geen huizen, ook geen sneeuw.
4.15 uur. 4 koffie 60 cts.
5 uur. Tussen de bergen.
5.30 uur. Het is donker. We zitten weer midden in de heide.
7 uur. We stoppen te Sparks nog 240 km. van San Francisco.

Zondagmorgen 7 november
3.55 uur. We worden gewekt.
4.20 uur. We zijn te Sacramento en moeten overstappen.
9.20 uur. We gaan verder. We gingen 4.30 uur de stad in, een vieze stad. Nochtans de lunchrooms zaten al vol. Geen stoeltje voor de toonbank was onbezet. Het zijn ook hier winkels. Van alles lunch, groenten, tabak, van alles tegelijk, zelfs vers vlees en vis is hier in elke zaak te koop. Zo wandelende in het donker zien we een auto met brood staan en kochten 2 meter brood. 2 kg. voor 35 cent. Je hebt hier zeer fijn brood zo wit als sneeuw. Nu gaan we weer in de wachtkamer zitten en bestellen 4 koffie en 8 appelpunten à $ 1,20 dollar.
7.30 uur. We zijn weer eens de stad in geweest bij dag doch het lijkt meer op een Chinese dan op een Christenstad en vuil. Het is niet te geloven zo iets hebben we nog nooit gezien en dan zetten ze nog spuwbakken op straat want je mag niet op trottoirs spuwen. Dat het zondag is kun je ook niets van bemerken. Alles werkt en alle zaken hebben het druk. We kochten nog 10 grote bananen à 5 cts per stuk.
9.10 uur. We zitten weer in de trein. Zoals overal aan elk station staan ook hier wagens met ruw ijs om in de wagons in het drink en waswaterreservoir te doen. Ook is in elke wagon centrale verwarming. Conducteurs en bedienden zijn alle even beleefd en voorkomend. Als men zich niet verstaanbaar kan maken doen ze hun best je te helpen, men wordt nooit uitgelachen. Ook hier schoenpoetsers op het station. Al zijn ze nog zo vet ze zijn nieuw als ze gepoetst zijn. Ook hier evenals op alle stations negerbedienden. Zij vragen waar men heen moet en waarschuwen als je trein vertrekt. Ook brengen sommige je bagage in je coupe. Fooien nemen ze niet aan.
10 uur. De trein vertrekt. We hebben spijt dat we de overgang niet hebben gezien daar wij 's nachts aankwamen. Nu sta je paf. Groene weide, bonte koeien, groene bomen palmen, schitterende straten en wegen. Zondag is het hier niet want we zien ploegen.
10.20 uur. We stoppen even te Florin.
10.50 uur. De snelheid is ontzettend.
11.15 uur. Meloenen bij 1000den. Zo ver het oog reikt fruitfarms.
11.25 uur. Wagens met kistjes dreunen langs de spoorbaan.
11.50 uur. We stoppen te Stockton een prachtige plaats met plantsoen vol bloemen en palmen. Aannemen Jan. 4 hoorns ijsroom.
12.30 uur. Uitstappen Lathrop. We stoppen voor de 6e maal sinds New York.
12.40 uur We gaan weer.
1.30 uur. Sinaasappelbomen. De eerste te Modesto gezien.
2 uur. We stoppen te Turlock. Een schone stad of dorp. Er staan in de straat zeker 500 auto's. Prachtige hotels en winkels, waaraan hier nergens gebrek is, evenals lunchrooms.
4.40 uur. We stappen maar weer eens uit in Fresno. We zijn natuurlijk weer de stad in geweest maar wat we daar zagen gaat alle beschrijving te boven. Ogden is mooi, doch is nog maar een gewone stad vergeleken bij Fresno. Alles elektrisch alsof het dag is. Winkels van onder tot boven elektrische reclame. Booglampen om de 10 meter een en auto's. De straten zijn breed als nergens anders en aan beide kanten met de kop naar het trottoir een en al auto. Het is zo sterk dat men als men in een der zaken moet zich er tussen moet wringen of vooraan de straat op het trottoir te gaan en zo is het in alle straten. Als jullie het niet mocht geloven neem ik het niet kwalijk, het is ongelofelijk en doch waar. We zagen ook het Kurhaus een pracht paleis met mooi park en hoge platanen en palmen. We zijn er onderdoor gewandeld. Jammer dat het regende dat het goot, doch gelukkig langs de gehele straat luifels zodat als je langs de winkels gaat men droog blijft.
6.45 uur. We vertrekken.
9.00 uur. We zijn in Harwick (?) uitgestapt aangezien onze Hollandse reisgezellen daar familie hadden. We zijn daar goed ontvangen, doch konden daar niet logeeren. We zijn toen per auto naar Hanford gebracht en zijn voorlopig afgestapt in Hotel Vendome. Het is hier ook mooi.

Hiermede eindigt mijn reisverhaal en kom tot de conclusie dat Amerika is groot in zijn grootheid en ook groot in zijn werken en energie.


D. Dérogée
Hanford, Californië
8 november 1920