....
GT_1598 en GT_1267 (foto's Jan Hartstra)

MARGAUX IN DE BURGSTEEG
Op een overstek (daklijst) van het pand Burgsteeg 2b staat in grote letters geschilderd: MARGAUX. Wat is dat voor een gevelteken? Het blijkt niets met een achternaam of voornaam (Margo, maar dan deftiger geschreven) of gebeurtenis te maken te hebben, maar verwijst naar wijn van Château Margaux. Het is dus in feite een geschilderde reclame voor iets dat in de zaak op de begane grond verkocht werd. Maar hoe zat het dan met die zaak, kennelijk een wijnhandel?
Het pand Burgsteeg 2b werd in combinatie met 2a gebruikt door Herman F.A. Damen & Zoon, wijnhandelaren, Hofleveranciers, waarbij 2a het kantoor was. Deze firma had zelfs een eigen depot in Vischmarkt No. 19. Hermanus Franciscus Antonius Damen, geboren 25 september 1832 te Amsterdam, was eerst gehuwd met Elisabeth Jansen, die in Leiden overleed op 12 december 1883. Nu werd op 2 en 9 februari 1884 door notaris P. Muller publiek verkocht: “Een groot, geheel vernieuwd en zeer doelmatig ingericht PAKHUIS te Leiden aan de westzijde van de Burgsteeg, no.’s 2 en 2a”. Geheel vernieuwd klopt wel, want op ongeveer een meter boven straatniveau is een ‘eerste steen’ uit 1876 ingemetseld door de zoon J.A. van de vorige eigenaar N.C. Oudshoorn (waarover meer in een ander verhaal). Volgens de akte werd door Nicolaas Cornelis Oudshoorn, brood-, beschuit- en koekbakker, wonende Nieuwe Rijn 25 (dus min of meer om de hoek), verkocht: “Een groot, ruim, weldoortimmerd, geheel vernieuwd en zeer doelmatig ingericht pakhuis, beneden in twee deelen gesplitst, bevattende het eene benedengedeelte ruime bergplaats en kantoor en het tweede gedeelte beneden groote bergplaats met pomp voor regen- en putwater, koelbak, kelder en binnenplaats; boven drie meelzolders, de eerste langs de muren met houten schotten en de derde of bovenste geheel beschoten onder de kap; voorts drie zolders voor brandstoffen en zoo voorts, waarvan twee met steenen vloeren”. Oudshoorn had dit geheel, sectie I nr. 1956, groot 85 centiaren, en nr. 1957, groot 58 centiaren, gekocht op 24 maart 1876 ten overstaan van notaris Muller en dus meteen nieuwbouw gepleegd. Damen telde er maar liefst f 7100 voor neer, ook in die tijd geen klein bedrag, maar hij kon hier dan ook een enorme hoeveelheid vaten en flessen wijn kwijt.
Damen hertrouwde in augustus 1885 te Amsterdam met Maria Bernardina Gerardina Agatha van Hees, geboren 23 december 1836 in Amsterdam. Zij bleven in Vismarkt 19 wonen. Daar overleed op 5 december 1893 H.F.A. Damen; de weduwe bleef er met twee ongehuwde dochters uit het eerste huwelijk wonen, tot zij er zelf op 14 februari 1910 overleed. De Zoon van de firma was Henricus Josephus Joannes Maria Damen, wijnhandelaar, geboren in 1862 in Amsterdam. Hij was in mei 1889 in Amsterdam gehuwd met de in 1866 in Amsterdam geboren Maria Joanna Catharina Sterck. Gezien het grote aantal behoorlijk katholiek klinkende voornamen waren beiden inderdaad katholiek. Dat blijkt ook wel uit hun woonadres: Rapenburg 52a. Dat is het achterhuis, tegen het Pieterskerkhof aan, van Rapenburg 52, dat in 1887 gekocht was door de Sint Josephsgezellenvereniging, een club die Roomse werklieden in hun vrije tijd wilde opvangen en een soort vormingscentrum zijn. Die liet het achterhuis verbouwen, zodat het bewoond kon worden. De eerste huurders waren Damen en zijn gezin, dat ging bestaan uit drie dochters en een zoon. Zij bleven hier tot 1903 wonen. Damen jr. was toen enig firmant en bezat naast Burgsteeg 2a en 2b (die als pakhuis dienstdeden) ook nr. 4 (een woonhuis waarin veel studenten woonden) en nr. 6 (ook een pakhuis). Kortom, het was een bedrijf dat wel wat voorstelde. Damen adverteerde ook flink met zijn wijnen, vooral Bourgeois Supérieur du Médoc (uit een wijngebied niet ver van Bordeaux). Mogelijk heeft hij Burgsteeg 2 iets laten verbouwen, want in september 1894 kreeg hij toestemming voor een waterafvoer naar het gemeenteriool. In 1912 veranderde er echter iets ingrijpends: de gemeente wilde het wijnpakhuis Burgsteeg 6 hebben om er een extra toegang te maken tot de graanbeurs (in het pand waar nu Einstein in zit, en lopend tot aan de Burchtsociëteit). Op 29 oktober 1912 ging de Gemeenteraad hiermee akkoord en Hermanus kon een overblijvend deel van de gemeente huren van 7 november 1912 tot 31 maart 1918 als wijnpakhuis voor f 175,-- per jaar. In mei 1916 bood hij aan f 75,-- méér te betalen, mits het contract verlengd zou worden tot 31 maart 1923. Ook daarna werd de huur verlengd en op 14 januari 1927 zelfs ten overstaan van notaris Stumpel tot 30 april 1928. Daarna kwam in nr. 6 wijnhandel Peeters en Stol; Damen verhuisde naar Prinsengracht 777 in Amsterdam. Inmiddels waren ook zijn zusters uit Vismarkt 19 vertrokken, zodat daar vanaf 19 juli 1911 een nieuwe bewoner, de kruidenier Petrus Josephus Speet, kwam.
Tot slot nog wat over die superieure wijn Margaux. Het Château van die naam in de Haut Médoc, ten noordwesten van Bordeaux, produceerde een eersteklas wijn, waar in Leiden een handelaar beslist eer mee inlegde. Ongetwijfeld zal de prijs ervan navenant zijn geweest, zodat alleen de echte rijken zich zo’n dure wijn konden veroorloven. De wijn werd op het Château gebotteld en dan geëxporteerd naar onder meer Nederland. Wie dus zo’n fles Margaux open kon trekken, sloeg zeker geen slecht figuur bij zijn vrienden en kennissen. Goed dat dat geschilderde MARGAUX ons daar, hopelijk tot in lengte van dagen, aan blijft herinneren.

Auteur: P. de Baar

Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden, zie verder ons colofon.