GT_1115 foto W. Devilee

Deze gevelsteen bevindt zich in het voormalige fabrieksgebouw van het textielbedrijf 'Van Cranenburgh en Heringa' en werd in 1948 geplaatst ter herdenking van het 75-jarig bestaan van de fabriek.
Boven de toegangsdeur bevindt zich een grote vierkante gevelsteen, waarop het familiewapen van Heringa is afgebeeld met daaromheen de werkzaamheden in de wolnijverheid.
In de rand de tekst:
KEVEREN (scheren) - WASSEN - KAMMEN -
SPINNEN - TWIJNEN - VERVEN - OPMAKEN - BREIEN – 1873-1948.


Rapenburg 107 tot en met 111.
foto Gemeente Leiden, afdeling Monumentenzorg

De Sajetfabriek (breigaren) van Vervoort en Van Cranenburgh stamde uit 1873 en veranderde in 1911 de naam in Van Cranenburgh & Heringa toen Jodocus Heringa toetrad tot het berdijf. Het bedrijf had fabrieken aan het Rapenburg, de Vliet en de Kaiserstraat.
Op de Vliet bevond zich onder andere een ververij waar de door de fabriek geproduceerde breigaren werden geverfd. Het overschot aan verfstoffen vond een weg naar de Vliet, waardoor het water beurtelings oranje, wit of blauw kleurde.

Aan het fabrieksgebouw aan de Vliet bevond zich een rechthoekige eerste steen van grijze natuursteen, afkomstig van de fabriek Vervoort en Cranenburgh voorheen aan de Kaiserstraat.

Op de voorzijde van de gedenksteen is de tekst gehouwen: "DE EERSTE STEEN GELEGD DOOR P. van CRANENBRUGH Jr. OUD 6 JAAR 24 MAART 1890." Deze steen bevindt zich nu in de Lakenhal.



GT_1971 Foto STIEL

In 1921 veranderde de naam in N.V. Van Cranenburgh & Heringa Sajetfabrieken en toen het bedrijf in 1957 fuseerde met De Leidsche Textielfabrieken van Gebr. Van Wijk werd het Van Wijk & Heringa. Bij de laatste fusie vielen honderden ontslagen.
In 1963 werd het bedrijf opgekocht door Reinder Zwolsman, en daarna geliquideerd. Er werden appartementen gebouwd.

De architecten; L. van der Laan, uitbreiding 1918; L. van der Laan, verbouwing 1934; J.A. van der Laan, verbouwing 1934; J.A. van der Laan, uitbreiding 1939-1949; L.H. Huydts, raadgevend ingenieur 1939-1949.

Bronnen:

Jaap Moes, Een beeld van een Leidse textielfabriek omstreeks 1900 : de sajetfabriek van Vervoort & Van Cranenburgh 1907/1908
J. Gijsman, STIEL

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Voor meer informatie zie ons colofon.