Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Middeleeuws Leiden

  • Leiden
  • Leiderdorp
  • Geschiedenis voor 1500
  • Geschiedenis 1500-1600
  • Geschiedenis 1601-1700

Geveltekens rond de Toegangspoort, Heerenlogement, Onderpoort en Burcht


Dit is een korte rondgang langs 3 historische bouwwerken; De Toegangspoort tot de Burcht, Het Heerenlogement en de Burcht met smeedijzeren onderhek. Loopt u maar mee!


GT_1022
Kort nadat de stad Leiden in 1651 eigenaar werd van de Burcht, werd er een nieuwe toegang gemaakt in de Nieuwstraat. Teneinde de aanleg van de zandstenen poort mogelijk te maken moest er een huis worden gesloopt. De toegangspoort wordt geflankeerd door twee torens met kantelen en is verfraaid met het stadswapen. Het uit 1662 daterende beeld van de leeuw, dat in het midden bovenop de poort staat, is gemaakt door Rombout Verhulst, die ook de reliëfs voor de Waag maakte. Het dier heeft een heldhaftige pose met getrokken zwaard. Op het schild de Leidse Sleutels en eronder de spreuk:
PUGNO PRO PATRIA Lees verder: Toegangspoort


GT_1525
In 1651 had het stadsbestuur van Leiden de Burcht aangekocht, met het plan er een park van te maken. Men vond, dat daar ook een herberg bij hoorde en in 1652 werd dan ook het (deftige) Heerenlogement gebouwd, tot 1662 een aantal keren uitgebreid. Het heeft deze functie tot de tweede wereldoorlog behouden. In de 19e eeuw waren er ook culturele activiteiten: een rederijkerskamer en een theaterzaaltje. Na de 2e wereldoorlog kreeg het pand diverse functies. Tussen 1976 en 1981 vond een forse restauratie plaats (waarbij een brand aanvankelijk vele historische details vernietigde). Momenteel zit hier de Openbare Bibliotheek (BplusC)
Lees verder: Heerenlogement


GT_1884
De Burcht is het oudste Leidse gebouw. De burchtheuvel werd reeds in de 9e en 10e eeuw opgeworpen, aanvankelijk als bescherming tegen het water van de vaak overstromende Rijn. Later kreeg het ook een militaire functie, waartoe er in de 11e eeuw een houten palissade opgezet werd, die in de 12e eeuw, ter versterking vervangen werd door en stenen ringmuur (nog aanwezig). De graven van Holland stelden een Burggraaf over de Burcht aan, een aanvankelijk militaire, later zeer invloedrijke functie in de stad. Reeds in de 13e eeuw was het militaire karakter van de burcht al niet meer van belang, maar toch zou de bestaande situatie rond de Burcht tot in de 17e eeuw gehandhaafd blijven. Na 1650 veranderde er veel. De toenmalige Burggraaf, Claude-Lamoral de Ligne verkocht de Burcht aan de stad Leiden, die er een openbaar park van maakte. Daartoe werd er ook en herberg bijgebouwd (Het Heerenlogement, zie aldaar) en de poort aan de Burgsteeg (zie aldaar). Ook de Burcht zelf werd verbouwd: er kwam een nieuwe toegangspoort met wapens van Leidse Burgemeesters, die de titel Burggraaf voerden (de titel werd afgeschaft in 1795). Onderaan de Burcht kwam en gietijzeren hek met ook weer wapenschilden van Burgemeesters. In de 19e eeuw waren er plannen, om een grote watertoren te bouwen op de burchtheuvel. Het is er nooit van gekomen; in 1908 kwam de watertoren aan de Hoge Rijndijk
lees verder; Onderhek en Burcht

Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Zie ons Colofon . Uw verbetervoorstellen graag richten aan de redacteur van dit verhaal J. Hartstra.


kaart