Mevrouw Gozien Slootweg werd als jongste van zes kinderen op 5 januari 1942 geboren in Hazerswoude-Dorp. Vader was schipper. Met zijn Westlander - een lange, smalle schuit - vervoerde hij pulp, suikerbieten en aardappelen voor de boeren. Moeder, geboren in een molen in Hazerswoude, bediende als tiener een sluisje waar ze ‘schut moest maken’ voor de jongens Slootweg. Met één van hen trouwde ze. Na de oorlog verkocht vader de schuit en werd conciërge bij de toenmalige Stadhouderslaanschool. Het gezin verhuisde in 1949 naar de Langebrug 27A en zo bracht Gozien haar jeugdjaren door in Leiden, waar ze tot 1960 bleef wonen. De krakkemikkige bovenwoning aan de Langebrug was wel erg krap. De keuken was niet meer dan een mini-aanrechtje. Daarnaast stond de wc. Als je daarop zat, kon je bij het gasstel. Zo kon moeder de melk in de gaten houden. Het dak lekte zo, dat er paraplu’s boven de bedden bevestigd waren. Wel was er in alle krapte een plek voor het orgel. Het gezin was gereformeerd. Ze kerkten tweemaal op zondag, en toen Gozien er de leeftijd voor had, ging ze naar catechisatie. Aan dominee Von Meyenfeldt heeft ze goede herinneringen, vooral door de boodschap die ze zich ter harte nam: “Je moet niet alles geloven. Je moet zelf nadenken.”

Een zaal met 30 patiënten
Ruimte om te spelen was er genoeg, onder andere bij het Gerecht: hinkelen, knikkeren, ballen, steltlopen, touwtjespringen. De buurt was kinderrijk en er was vrijwel geen verkeer. Moeder leerde de kinderen Leiden kennen. Op zondagmiddag liepen ze stuk voor stuk de singels. En in De Lakenhal bekeken ze de hutspotketel. Bij dat bezoek herinnert mevrouw Slootweg zich de angst die het drieluik Het laatste oordeel van Lucas van Leyden haar inboezemde. Blote mensen die aan de riek geregen werden! Ze was niet opgevoed met een zwaar zondenbesef, maar toch… Veel later, toen ze met een kunstenaar was getrouwd, leerde ze het schilderij in een breder perspectief zien. Toen Gozien 10 jaar was, verhuisde het gezin. De oudere zusjes durfden hun vriendjes niet thuis op de Langebrug uit te nodigen, bang als ze waren dat die het pleetje bij de keuken zouden moeten bezoeken. Na drie jaar langzaam klimmen op de urgentielijst kwam de woning aan Hugo de Grootstraat 24a beschikbaar. Het huis was zo groot dat er kamers verhuurd konden worden aan studenten. Moeder zong vaak uit volle borst psalmen als ze in de keuken bezig was, wat haar bij de studenten de bijnaam ‘De Heilige Slootweg’ gaf. In het laatste jaar van de lagere school maakte Gozien een lelijke val, waardoor ze in het ziekenhuis belandde, het toenmalige Academisch Ziekenhuis Leiden (AZL). Na tien dagen mocht ze naar huis, waar ze een niet onmiddellijk onderkende, acute blindedarmontsteking kreeg. Doodziek werd ze weer naar het ziekenhuis gebracht, waar ze zes weken verbleef. Aanvankelijk, wegens haar toestand, op een kamer van twee, daarna op een zaal met 30 patiënten. Dat vond ze wel gezellig. De periode in het AZL inspireerde haar om later verpleegkundige te worden. Na de lagere school ging ze naar de gereformeerde ulo op de Kaasmarkt, een fijne school. Toen ze haar diploma mulo-B had, wilde ze meteen een opleiding verpleegkunde beginnen, maar haar moeder stak daar een stokje voor. “Ga eerst maar een poosje jong zijn,” zei ze, “want het is zo’n ernstige wereld.” Uiteindelijk was Gozien bijna 19 toen ze aan haar opleiding in het Diaconessenhuis in Utrecht begon.

Een tientje te weinig
De jaren daarvoor werkte ze op de effectenafdeling van de Twentsche Bank op de Breestraat, waar ze uiteenlopende taken had en waar ze nog veel over weet te vertellen. Elke ochtend ratelde de telex en kwamen de eerste koersen binnen. De papieren hing ze in het koersenkastje aan de straatkant van de bank. Ook beheerde ze een kleine kas van 1.000 gulden waaruit ze mensen betaalde die hun geknipte couponnetjes kwamen inwisselen. Vrijdags kwam er gewoonlijk een boer die na de veemarkt een stapel bankbiljetten bracht. Zijn klompen liet hij bij de deur op straat staan. Op een dag kwam hij bij Gozien en vroeg: “Juffrouw, uw kas klopte niet, hè?" En vervolgens gaf hij haar het tientje dat ze te weinig van hem ontvangen had. Ze kon de man wel omarmen, want ze had het tekort zelf moeten aanvullen. Jaloers was ze nooit, hoewel ze soms verbluft was door de rijkdom van sommige klanten. De geldwereld leerde ze goed kennen en toen ze na twee jaar ontslag nam, bood de directie van de bank haar een aantrekkelijke positie aan. Ze bedankte ervoor, ze had andere plannen.
In januari 1961 maakte Gozien haar grote overstap naar Utrecht, waar ze in het Diaconessenhuis haar opleiding kreeg, en met kost en inwoning 125 gulden per maand verdiende. Het was hard werken. Tijd om uit te gaan was er niet. “We hadden altijd diensten. Mijn moeder had wel gelijk: dan is je jeugd wel voorbij. Je had twee keer in de week late dienst. Je zat er 14 dagen in de wacht soms. Nou, dan ben je overal van afgesloten. Dat mag niet meer hoor. Ik ben ook overspannen geworden na zo’n 14 dagen. Had ik de helft van de afdeling, overlijden, allemaal kankermensen.” Jarenlang heeft mevrouw Slootweg in ’s-Hertogenbosch gewoond, maar ten slotte is ze naar de Leidse regio teruggekeerd, dichtbij haar dochters en kleinkinderen. Leiden was haar eerste liefde: “Het mooiste stukje vind ik Papengracht, Gerecht, Lokhorststraat, Pieterskerkgracht, en dan de Langebrug en dan het Pieterskerkplein.” De buurt waarin ze haar kinderjaren doorbracht.

De geluidsopname van het interview is hier te beluisteren.

Een volledige transcriptie van het interview is hier te vinden.

Interview door de werkgroep De Stem van Leiden, die onderdeel is van de Historische Vereniging Oud Leiden en samenwerkt met Erfgoed Leiden en Omstreken en de Opleiding Geschiedenis van de Universiteit Leiden.

Reacties op dit verhaal kunt u sturen naar destemvanleiden@oudleiden.nl

Meer verhalen van De Stem Van Leiden vindt u in de INDEX.