....
GT_1047

De gevelsteen geeft een beeld van hoe het oude gebouw er aan de stadszijde uit moet hebben gezien. De gevel is opgetrokken uit lagen bak- en natuursteen die elkaar afwisselen, zogenaamde speklagen. Dit is een kenmerk van de Hollandse Renaissance, zoals ook de opmerkelijke gevelbekroningen dat zijn. De Vleeshal in Haarlem heeft veel overeenkomsten met het poortgebouw zoals het hier afgebeeld is.
Aan weerszijden van de poort staat in het beeldvlak: ANNO 1615.
In de bovenrand van het kader staat:

DIT IS INDE OUDE MARENPOORT

Opmerkelijk is het kader waarin de voorstelling gevat is. De bovenkant en beide zijden zijn versierd met rolwerk en onder aan de binnenrand zijn twee klauwen of misschien leeuwenpoten afgebeeld. Een onderrand ontbreekt.
Vaak geeft de toevoeging “Dit is” op het bijschrift van een gevelsteen aan, dat de steen de opvolger is van een uithangbord met dezelfde voorstelling.

De Marepoort dankt zijn naam aan het riviertje de Mare dat er langs liep. Deze toegangspoort aan het noorden van de stad bestaat niet meer. Op een foto rond 1860 is nog goed te zien hoe de poort er toen uit heeft gezien. Dit was de jongste Marepoort, van totaal drie versies, en werd in 1665-66 gebouwd naar ontwerp van Willem van der Helm. Zie hier een ontwerptekening van de poort.
Deze classicistische poort werd in 1864 gesloopt.

Op een 18e eeuwse tekening is te zien dat de poort er anders uitzag in die tijd. Deze poort lijkt meer op de afbeelding op de gevelsteen.
De aanleiding voor de bouw van de eerste Marepoort was in 1602 de aanleg van een brug over de noordelijke vestgracht, de huidige Oude Vest. De brug verbond de stad met de dijk langs de Mare en maakte dat de stad vanuit het noorden makkelijker bereikbaar werd. Hierdoor werd op deze plaats een stadspoort noodzakelijk. Daarom werd de muurtoren met waterpoort uit 1355 die op die plek stond, de Maretoren, verbouwd tot stadspoort.
Er werd gebouwd naar ontwerp van Stadssteenhouwer Claes Corneliszoon (die later de naam van Es toegevoegd kreeg) Dit was een functie die vrij nieuw was naast die van stadsmetselaar. Claes Corneliszoon werkte voor het bedrag van 20 stuivers per dag.

De stadsuitbreiding van 1611 maakte het noodzakelijk dat de Marepoort vernieuwd werd.
Waarschijnlijk werd ter herinnering aan de afgebroken poort in 1615 een gevelsteen aangebracht in een nabijgelegen huis, waarop de poort staat afgebeeld.
Dit pand werd gebouwd na 1611, na de nieuwe stadsuitleg. Er was een grutterij in gevestigd.

In 1938 moest de muur "wegens bouwvalligheid" worden vernieuwd en werd de steen door HVOL opgeknapt. Hij werd van een dikke verflaag ontdaan, zodat de oorspronkelijke kleuren weer zichtbaar werden. In hetzelfde jaar heeft HVOL de gevelsteen In t Lant van Belofte laten opknappen door de Haagse beeldhouwer/kunstschilder Gerhard Jansen. Het zou goed mogelijk zijn dat Jansen ook deze steen heeft gerestaureerd.
De steen heeft op meerdere plaatsen in de gevel gezeten; in 1895 boven het raam rechts en in 1920 werd hij naar links verplaatst naast de derde deur rechts.


Foto uit 1970 van dhr. Groenwold.
Uit deze foto blijkt dat de schildering in deze tijd verdwenen was.


Deze in 1981 genomen foto laat al iets meer kleur zien
Foto STIEL

Op een foto in de Leidsche Courant van 13 januari 1987, is te zien dat de steen daar weer goed in de verf zit, ergens tussen deze twee data moet de steen weer opnieuw van kleur zijn voorzien.

In het pand is sinds lang een bruin café gevestigd.

Bronnen:

Leids Jaarboekje 1939, Kroniek van het jaar 1938.
Annemarie Postma, Leiden Gebeiteld, Gevelstenen binnen de Singels, Serie Leids Verleden 1995, uitgeverij Nautilus Leiden.
Pancras van der Vlist, Gevelstenen Leiden,

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Zie verder colofon