.....
GT_1112 ... .................................GT_1110

Links het stadswapen gezien vanaf de Vismarkt en rechts GT_1110, het wapen gezien vanaf de Stille Rijn.


Foto J.C. de Groot

Het gebeeldhouwde wapenschild is uitgevoerd in zandsteen.
Het schild met het wapen van Leiden -gekruiste rode sleutels op een wit fond- wordt bekroond door een geel geschilderde kroon. Het geheel lijkt opgehangen aan een bruin geschilderd lint. Het schild wordt omkranst door twee groene palmtakken. Op het witgeschilderde lint, onder het schild, staat de naam van de brug: Visbrug.

De Visbrug is de oudste brug van Leiden; de eerste brug op deze locatie werd gebouwd in de 12e eeuw. Zijn naam dankt de brug aan de vis die daar verhandeld werd door handelaren uit Katwijk en Noordwijk. De houten Visbrug werd in 1327 vervangen door een stenen brug.
De brug, met twee bogen, verbindt de oevers van de Nieuwe Rijn tussen de Hoogstraat en de Aalmarkt, net voor het punt waar de Nieuwe Rijn samenvloeit met de Oude Rijn.
In 1518 is de brug verbreed en in 1532 vernieuwd. Er werden toen ook twee
wapenzuilen geplaatst met de wapens van Leiden en de baljuw van Rijnland. Toen in 1652 de borstweringen aan beide zijden door ijzeren leuningen werden vervangen, werden deze zuilen verplaatst naar de toegang tot de burchtheuvel. Bij de vergroting van de Visbrug in 1637, besloot men de verbinding tussen deze brug en de Sint Jansbrug te verbreden en op gelijke hoogte te brengen. De kelders van de huizen aan de Hoogstraat werden in westelijke richting vergroot en droegen nu het nieuwe wegdek: de huidige Hoogstraat, "welcke plaetse geordonneert is, tot de Vischwagens die mette Seevisch alle daghen ter marckt comende syn".
De Hoogstraat werd als een grote stenen brug gebouwd waarbij een aantal bogen als kelders dienst deden. Het waren zogenaamde droge bogen, die op het land werden gebouwd. De St. Jansbrug, die aan de andere zijde van de Hoogstraat ligt, heeft twee kleine bogen en één grote.


Tekening 57,8 x 95,2 cm, ca. 1730, Universteitsbibliotheek Leiden.

In de 12e eeuw vormden de Sint Jansbrug en de Visbrug de enige vaste oeververbinding over de Rijn tussen Utrecht en de Noordzee. Daardoor kwamen vissers en boeren uit de wijde omtrek hier hun waren verhandelen.

Vanwege het belang van de brug moesten alle plaatsen in de omgeving van Leiden meebetalen aan het onderhoud.

In de loop der eeuwen veranderde de brug nauwelijks. In 1986 kreeg de Visbrug een opknapbeurt en ontstond aan de oostzijde een onderdoorgang voor voetgangers.
Ter herinnering aan deze opknapbeurt werd er een witte steen opgenomen in de bestrating. Voorheen lag hier een andere steen.


GT_1112 Foto: H. Roelofs

Het houten 'bruggetje onder de brug' verbindt de Nieuwe Rijn met een terras dat gelegen is voor de werfkelders.



De brug is een Rijksmonument.

Opgesteld door de comissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden, zie verder ons colofon.