GT_1493 foto W. Devilee

Jean Luzac (Leiden 1746 – Leiden 1807), Nederlands jurist. Met zijn oom Etienne uitgever van de gezaghebbende Gazette de Leyde, een krant die om zijn betrouwbare berichtgeving over internationale zaken gelezen werd in heel Europa en Noord-Amerika. Luzac kwam om bij de Kruitramp in 1807.


Johan of Jean Luzac was, samen met zijn oom Etienne, de uitgever van de beroemde Gazette de Leyde, een krant die in 1738 opgezet was door zijn vader. Het Leidenboek geeft aan dat de Gazette de Leijde, = Nouvelles extraordinaires de divers endroits werd opgericht in 1677. Onder leiding van Jean werd deze krant in heel Europa en Noord-Amerika vermaard om zijn betrouwbare berichtgeving over internationale zaken. Tot de lezers behoorden Lodewijk XVI, Voltaire en Thomas Jefferson.
De politieke deling van Polen kreeg veel aandacht, evenals de nieuwe ideeën over democratie die afkomstig waren uit Frankrijk en Amerika.
John Adams, de latere eerste vicepresident van de Verenigde Staten (1789 tot 1797) onder president George Washington en één van de belangrijkste figuren bij het opstellen en opmaken van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring bracht Luzac persoonlijk op de hoogte van de constitutionele debatten aan overzijde van de oceaan.
Reeds op 3 oktober 1780 bracht de Gazette de Leyde als eerste een Franse vertaling van constitutie in Massachusetts.
De aan de krant verbonden Franse journalisten M.A. de Cérisier en P.A. Dumont-Pigalle hebben veel details vastgelegd over de patriottentijd.

De hugenotenfamilie Luzac was afkomstig uit Frankrijk (Bergerac) en van Franeker via Amsterdam naar Leiden verhuisd. De familie had sterke banden met een aantal vooruitstrevende patriotten, zoals de zwager van Jean, Wybo Fijnje en François Adriaan van der Kemp en de familie Valckenaer.

Luzac werd in 1794 benoemd tot rector magnificus van de universiteit van Leiden. Wegens zijn geringe enthousiasme voor het nieuwe bewind werd hij 21 februari 1795 uit zijn ambt gezet. In 1797 volgde eerherstel.

Bij de Leidse buskruitramp op 12 januari 1807 werd Luzac door de zuiging van de lucht meegevoerd en kwam tragisch aan zijn einde in het water aan het Rapenburg. Hij werd begraven in de (afgebroken) Vrouwekerk.
In de Pieterskerk werd in 1809 door zijn vrienden een gedenkteken voor hem opgericht.


Bronnen:

Leids Jaarboekje 2011, J.K.T. Postma: John Adams en zijn Leidse vrienden, blz. 81 - 108.
Wikipedia.
Cor Smit. het Leidenboek, blz 202

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Zie verder colofon