Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Stationsweg 37

  • Leiden
  • Geschiedenis 1801-1900
  • Gebouwen

Gevelteken Stationsweg 37

De Stationsbuurt wordt omgrensd door Schuttersveldweg, Rijnsburgersingel, Morssingel, Plesmanrotonde, Plesmanlaan en de spoorlijnen van en naar het Centraal Station. Tot 1896 hoorde het gebied bij Oegstgeest.
De gebouwen in de wijk dateren deels uit het eind van de 19e eeuw en deels uit de tijd van na de Tweede Wereldoorlog. In de oorlog werd het gebied tussen Stationsweg en Plesmanrotonde (toen: Haverzakbuurt en Spoorweghaven) door Engelse bombardementen grotendeels verwoest.

Voor het zogenaamde Rijnsburgerblok, tussen Stationsweg en Schuttersveldweg, is een nieuwbouwproject gepland. Op langere temijn zal ook in het gebied tussen Stationsweg en Plesmanrotonde wederom een nieuwbouwproject worden gerealiseerd (waarbij de monumenten aan de Stationsweg gespaard blijven).


GT_1274

Dit pand dateert uit de 19e eeuw en stond midden tussen de nieuwbouw van de RABO-bank en een fietsenstalling .



....

....

....
GT_1274 foto's J. Hartstra

De architect van het pand was Willem Frederik van der Heyden . Hij was ook de bouwheer van het pand. Het pand is gebouwd voor Fl. 21.410,- door de aannemer W.A. Van Lith omstreeks 1884/1885.

In het portiek zit de naamsteen van de architect W. F. van der Heyden. Deze eerste steen is gelegd door zijn zoon, Willem Frederik jr. Het is in deze tijd gebruikelijk dat de zoon of kleinzoon van de bouwheer de eerste steen legt.
W.F. jr. was destijds 10 jaar oud.

Het pand viel vooral op door de fraaie sierornamenten, die zich boven de ramen bevonden. Ook was er zo´n sierelement in het portiek

In de tweede wereldoorlog werd de omgeving van het station zwaar gebombardeerd. Vooral de spoorweghaven en de tegenover het pand liggende Haverzakbuurt werden zwaar getroffen. Het pand zelf echter bleef gespaard.
Ook bij de totale reconstructie van het gebied, begin jaren 50, met onder anderen demping van de haven, de bouw van een nieuw station, verhoging van de spoorbaan met viaducten en grootschalige nieuwbouw, bleef het pandje staan. Helaas gebeurde dit niet bij het zeer grootschalige plan, dat sinds omstreeks 2011 werd ontwikkeld. Nadat het zogenaamd Philipsgebouw, schuin tegenover het station eind jaren 90 reeds werd gesloopt, waarna het gebied jarenlang braak lag ( het zgn. "gat van van der Putte"), werd besloten, om op de hele hoek Stationsweg tot aan Schuttersveld ook de resterende bebouwing te slopen en daar gebouwen tot 70 meter hoog voor kantoren en woningen voor in de plaats te zetten, bekend als "plan Lorentz". Reeds in 2013 sprak de Historische Vereniging Oud Leiden haar zorg uit over de hardheid, massaliteit en blokkerigheid van de nieuwbouw.

Ook het pandje op nr. 37 zal worden gesloopt. Het stond in de weg en had geen monumentale status. Onderzoek werd gedaan, of de meest kenmerkende onderdelen bewaard konden blijven. Twee sierelementen ( van de onderste verdieping) werden op kosten van de gemeente gered, evenals de naamsteen en men was bereid deze aan de Historische Vereniging cadeau te doen ( het verwijderen bleek overigens geen sinecure: er werd zelfs een derde steen uitgehaald, nadat er één was stuk gevallen).


GT_1719 Foto Jan Hartstra

...

...
foto's de Sterke


foto: BuroJP

Op 10 maart 2016 vond de plechtige overhandiging van de ornamenten plaats. De naamsteen is samen met een tweetal ornamenten door Wethouder Laudy overhandigd aan dhr. L. Heruer, vz. HVOL. Steenhouwersbedrijf BAMBAM was bereid de ornamenten gratis onderdak te verlenen.



In april 2016 werd het pand uiteindelijk gesloopt.



De overgebleven sierelementen, boven de ramen op de tweede verdieping zijn echter niet allemaal verdwenen. Drie sierelementen en twee sluitstenen werden op privé initiatief van Prosper de Jongh veilig gesteld. Deze kregen eveneens een goed onderdak bij BamBam.



videofragment

auteur: Jan Hartstra.
Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Voor meer informatie of contact met de commissie zie ons Colofon.
kaart