Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: “Als u nou eens een kaaswinkeltje kan vinden voor mij!”

  • Leiden
  • Geschiedenis 1901-1950
  • Geschiedenis 1951- heden

Interview met de heer G.J. Neuteboom op 23 maart 2015

De heer Gerrit Neuteboom werd op een boerderij in Kamerik geboren als oudste van 13 kinderen.
Het liefst had hij boer willen worden: na de ambachtsschool - die hij met lof afsloot - naar Wageningen om er Veeteelt te gaan studeren. Maar in het gezin waren veel kinderen en weinig geld, dus dat ging niet door.
Op een goede dag ontmoette hij de directeur van de Eru-kaasfabriek. “Meneer Ruis,” vroeg hij hem, “als u nou eens een kaaswinkeltje kan vinden voor mij, dan hou ik me aanbevolen.”
Nog geen zes weken later stond Ruis voor de deur: er was een kaaswinkeltje beschikbaar in Leiden. “Waar ligt Leiden dan?” vroeg de jonge Neuteboom.
Niet veel later kocht hij, met instemming van zijn verloofde Truus, het winkeltje in de Haarlemmerstraat, waar ze na hun huwelijk boven gingen wonen.

Haarlemmerstraat 187 - Topografisch Historische Atlas

Het was 1947. Boter, kaas en eieren waren nog op de bon, maar de zaak groeide. Er waren nogal wat collega-kaasboeren, zo’n vijftien, maar de onderlinge verstandhouding was goed.
Vlak na Kerstmis 1948 gingen de eieren van de bon. Het was de dag waarop het eerste kind gedoopt werd in de Jozefkerk. Eenmaal thuis, stroomden de klanten naar binnen en stond hij - nog in zijn zwarte pak - eieren in te pakken.
De Haarlemmerstraat was in die tijd een straat van middenstanders. Behalve de HEMA en Kreymborg waren er alleen kleine zaken. Ook Albert Heijn had een klein winkeltje op een hoek.
Leiden vond de heer Neuteboom een mooie stad, maar in de hete zomer van ’47 vluchtte hij even uit het krappe winkeltje naar het platteland om te kunnen ademen.
Jaren later openden de heer en mevrouw Neuteboom ook een winkel in Oegstgeest en ten slotte een kleine supermarkt in de Merenwijk.

“Nou ga ik een auto kopen”
Er werd hard gewerkt, van ’s ochtends zeven tot ’s avonds half negen, en dan moest er nog warm gegeten worden. Later kwam de verplichting om op dinsdagmiddag te sluiten. Wie zich daar niet aan hield, kreeg een bekeuring. Eigenlijk wel prettig, want nu konden ze samen even weg terwijl de kinderen op school zaten. Er was trouwens ook een kindermeisje, Ria, dat dol was op de acht kinderen. Moeder Neuteboom stond van vroeg tot laat in de zaak.
Op zondag ging het gezin vaak op familiebezoek. Om zes uur was de heer Neuteboom in de kerk te vinden en om acht uur ging hij met vrouw en vier kinderen met het trammetje naar het station, de baby in een draagmand. De trein reed tot Woerden, waar een uur gewacht moest worden op de bus die hen naar Harmelen bracht. Daar kwam de vader van mevrouw Neuteboom hen ophalen. Op een gegeven moment was de heer Neuteboom het zat: “Nou ga ik een auto kopen.”
Toen het vijfde kind geboren werd, wist hij een vergunning te krijgen om een etage op het dak van het pand aan de Haarlemmerstraat te bouwen. Maar ook daarmee werd het te klein. Toen er acht kinderen waren, verhuisde het gezin naar Leiderdorp.

Maatschappelijk betrokken
Behalve als ondernemer was de heer Neuteboom ook op diverse terreinen maatschappelijk actief, onder andere als bestuurder in de kerk, een school en de ondernemersvereniging. Namens de collega-ondernemers nam hij geregeld het voortouw om noodzakelijke vernieuwingen geregeld te krijgen, maar de gemeente zette hun vaak de voet dwars. Toen hij ten slotte gehoord en serieus genomen werd, vroeg men hem in de gemeenteraad te komen, maar daar bedankte hij voor: “Als jullie me dood willen hebben, moet je me daarin douwen”…
Veel ondernemers in een benarde situatie heeft hij kunnen helpen doordat hij de wegen kende en volhardde.
Toen de Haarlemmerstraat autovrij werd, was dat een klap voor veel middenstanders. De heer Neuteboom heeft zich ingezet voor verbetering van de bereikbaarheid van de winkels, onder meer door parkeervoorzieningen.
Zijn activiteiten heeft hij inmiddels afgebouwd, maar zijn maatschappelijke belangstelling bleef, evenals de aandacht voor zijn acht kinderen, zestien kleinkinderen en vier achterkleinkinderen: “We zijn een eenheid.”

De geluidsopname van het interview is hier te beluisteren.

Een volledige transcriptie van het interview is hier te vinden.

Interview door de werkgroep De Stem van Leiden, die onderdeel is van de Historische Vereniging Oud Leiden en samenwerkt met Erfgoed Leiden en Omstreken en de Opleiding geschiedenis van de Universiteit Leiden.

Reacties op dit verhaal kunt u sturen naar destemvanleiden@oudleiden.nl

Meer verhalen van De Stem Van Leiden vindt u in de INDEX.

kaart