Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Memoires van Jacob Overduin

  • Leiden
  • Geschiedenis 1801-1900
  • Geschiedenis 1901-1950
  • Geschiedenis 1951- heden

Geboren 7 oktober 1885 - Overleden 23 oktober 1947


Kaiserstraat 8 Kantoor en magazijn Fa. R.M. Beuth & Zn - foto Jan Goedeljee begin 1900

Mijn 40-jarigen loopbaan in de zaak van de N.V. v/h firma R.M. Beuth & Zonen, Kaiserstraat, Leiden.
Door J. Overduin, Voorschoten, 16 mei 1947.

Met deze titel bevindt zich in de bibliotheek van het Gemeentearchief Leiden (thans Erfgoed Leiden en Omstreken) onder cat.nr. 58451 een fotokopie van deze autobiografie of memoires van Jacob Overduin. Jacob schreef bij zijn veertigjarig jubileum aan de zaak bijgaand geschrift, waarvan het origineel in het bezit is van zijn kleinzoon Chiel Overduin, wonend te Leiden (althans rond 2017). Hij heeft deze fotokopie afgestaan aan het Geschiedenisprojekt van het Leids Vrijetijds Centrum (LVC), Breestraat 66, wellicht naar aanleiding van een soort oproep in de krant van 27 mei 1977.
Deze kopie werd slechts zeer zelden geraadpleegd; ondanks dat het handschrift vrij duidelijk was, noodde het niet tot lezen uit. De fotokopie is middels het zinkoxyde-procedé gemaakt en dus grijs, waardoor helaas de vele ingeplakte etiketten en andere reclame-uitingen van Beuth niet goed uit de verf komen – soms zelfs niet eens goed leesbaar zijn. Bovendien vervalt het zinkoxydepapier langzaam, zodat het wenselijk was dat het overgetypt werd, waardoor ook de zoekmogelijkheden sterk zouden toenemen. Mw. A. Poland van ‘De Stem van Leiden’ was bereid dit te doen; P.J.M. de Baar heeft alles nauwkeurig gecollationeerd, onduidelijke zaken uitgezocht en de inleiding geschreven (2020). Omdat er over deze fabriek geen diepgaande literatuur bestaat, volgt hier een beperkte beschrijving van vooral de familie.

De familie van auteur Overduin
Jacob Overduin werd geboren op 7 oktober 1885 op het adres Middelstegracht 13 te Leiden als zoon van de koopman Martinus Christianus Overduin en Judith Jacoba Stouten en trad op 19 augustus 1907 in dienst van Beuth. Hij trouwde op 5 mei 1909 met de uit Den Haag afkomstige en op 23 november 1884 in Scheveningen geboren Hendreina Schijf, dochter van Hein Schijf en Femia van der Linden. Zij kregen de volgende kinderen:
Martinus Christianus geb. 13-6-1910
Femia geb. 1-2-1912
Jacob geb. 5-7-1914
Judith Jacoba geb. 10-12-1916
Machiel geb. 29-1-1918
Hendreina geb. 16-2-1919
Hendrika Johanna geb. 4-8-1920
Hendrik geb. 9-11-1921, overl. 22-1-1923
Hein geb. 24-12-1922
Hendrik geb. voor 25-1-1925 te Voorschoten
Elisabeth Apolonia geb. voor 17-1-1927 te Voorschoten
Leendert geb. voor 8-12-1930 te Voorschoten.
Jacob overleed, hoewel wonend Voorschoten, Leidseweg 371, op 23-10-1947 te Leiden, dus zeer kort na het voltooien van dit geschrift. Zijn vrouw was op 23-7-1944 ‘na een langdurig lijden’ overleden te Voorschoten, 59 jaar oud. Wanneer exact Jacob en Hendreina van Leiden naar Voorschoten verhuisden, is niet gevonden; wellicht was het 1924. In ieder geval vestigde F. (=Femia?) Overduin zich kort voor 19-10-1933 op het adres Leidscheweg 138 in Voorschoten (later omgenummerd tot 371?), maar mogelijk woonde zoon Martinus C. daar (ook). Voordien woonden zij Magdalena Moonsstraat 1a te Leiden.

De fabriek van de firma, later NV, R.M. Beuth & Zonen
De fabriek van matrassen, dekens en alles wat daarbij behoort van Raphael Marcus Beuth werd door deze gesticht als uitvloeisel van zijn winkel in deze producten. Er is een vrij uitgebreid archief van het bedrijf aanwezig bij ELO, overgebracht nadat per 30-4-1962 de veren-, kapok- en wattenafdeling gesloten was en voorjaar 1967 de rest van het bedrijf (de dekenfabriek); de panden werden verkocht aan resp. Van Wijk en Heringa en de Rijksuniversiteit Leiden, waar later de universitaire mensa (“De Bak’) kwam.


Kaiserstraat 23-31 Fa. Beuth na de sluiting in 1967
Na sloop kwam hier "De Bak".


Beuth was geboren te Emden op 18 of 26-12-1813 (al circuleren er nog andere data) en trouwde met Gouda Davids Kalf, geb. 30-6-1817 te Gorredijk. Zij kregen (minstens) elf kinderen, waarvan de zonen Marcus Raphael en David deze fabriek voortzetten, waartoe de firma R.M. Beuth & Zonen opgericht werd. Na de dood van hun vader, op 26-11-1894, brachten deze zonen met het financiële belang van hun moeder, die op 12-8-1907 op 90-jarige leeftijd overleed, het bedrijf tot steeds groter bloei.


1920 Monsterkamer Fa. Beuth op Jaarbeurs Utrecht

Marcus Raphael, in de wandeling Max, geb. 29-4-1840 te Leiden, trouwde 26-5-1872 te Bochum met Sara (Settchen) Meyer, geb. Bochum 18-8-1838, overl. Leiden 8-5-1902. Hij hertrouwde te Amsterdam op 17-3-1904 met Rosette Pop, geb. Amsterdam 26-12-1864, overl. Leiden 2-5-1929. Max trok zich uit zaken terug bij akte verleden voor notaris Coebergh op 30-12-1910 en overleed te Den Haag op 20-2-1928. Beide huwelijken bleven kinderloos.
David Beuth, geb. 23-3-1851 Leiden, trouwde 18-11-1884 te Parijs Henriette van Embden, geb. Amsterdam 11-3-1864, maar bij haar huwelijk wonende in Parijs. Op 5-6-1890 vertrok zij naar Haarlem, kennelijk omdat het huwelijk geen stand hield; het werd bij vonnis van de Rechtbank te ’s-Gravenhage op 29-9-1896 ontbonden. Zij overleed wellicht te Haarlem. Hij hertrouwde op 31-5-1898 te Bochum met Anna Würzburger, geb. Bochum 3-6-1874. Ook David legde het directeurschap van het bedrijf neer (het was inmiddels bij akte van 24-7-1917, gewijzigd bij akte van 17-10-1917, een NV geworden, zodat hij er nog wel aandelen in gehad zal hebben); hij overleed op 17 Teweet 5695 (= 23-12-1934) te Oegstgeest (wonend in Leiden) en werd op de Joodse begraafplaats in Katwijk begraven (net als de meesten van zijn familie); Anna Würzburger overleed op 30-6-1935 te Leiden. Beide huwelijken bleven kinderloos.

De transcriptie van het manuscript
De oorspronkelijke spelling is, inclusief kennelijke taalfouten en al zijn merkwaardigheden, gehandhaafd; slechts werden wat losse zinnen tot een alinea gecombineerd. De opmerkingen, vaak ter verduidelijking, tussen vierkante haken [ ] werden achteraf toegevoegd. De getallen tussen [ ] zijn die van de oorspronkelijke paginering.

De volledige transcriptie is hier te vinden.

De commissie De Stem van Leiden, is onderdeel van de Historische Vereniging Oud Leiden en werkt samen met Erfgoed Leiden en Omstreken en de Opleiding Geschiedenis van de Universiteit Leiden.

Reacties kunt u sturen naar destemvanleiden@oudleiden.nl

Meer verhalen van De Stem Van Leiden vindt u in de INDEX.
kaart