GT_2126

In de voorgevel van het pand Zoeterwoudsesingel 32 zit links naast de stoep een eenvoudige ‘eerste steen’, die helaas zodanig verweerd of beschadigd is dat eigenlijk alleen nog maar de naam C.P. Wartjouw leesbaar is, maar een datum in juni of juli en het jaartal 1886 zal er zeker ook op gestaan hebben. Het pand is namelijk in dat jaar gebouwd. Dat blijkt alleen al uit het feit dat de Leidse Gemeenteraad op 24 juni het verzoek van mejuffrouw C.P. Wartjouw besprak om het gedeelte van de singelsloot vóór het in aanbouw zijnd woonhuis op het perceel kadastraal sectie A nr. 2761 te mogen dempen en af te sluiten met een ijzeren hek. De toestemming werd verleend, zodat zij 25 centiaren bij haar tuin mocht trekken, mits er een duiker gelegd zou worden en tegen betaling van een jaarlijks bedragje als erkentenis, in principe tot wederopzeggens.

Ook is er een aanvrage bewaard gebleven van architect W.C. Mulder namens Catharina Paulina Wartjouw om daar een huis te mogen bouwen, waarbij zelfs een tekening van het huis, gevels, doorsneden, plattegronden enz. gevoegd is. Dat ongedateerde verzoek beschreef de situering als “grenzend aan (een perceel van) den Heer A. Graftdijk en belend door een perceel van zijne lastgeefster”. De procedure bij de gemeente Zoeterwoude, waar dit gebied tot 1896 onder viel, was dat dit naar de gemeenteopzichter W.A. van Rijn gestuurd werd, die op 1 juni 1886 positief adviseerde. Daarom werd op 8 juni door Burgemeester en Wethouders van Zoeterwoude de gevraagde vergunning verleend, mits de bepalingen van de Verordening op het bouwen stipt zouden worden nageleefd. Denkelijk is de eerste steen vrij korte tijd daarna gelegd door de opdrachtgeefster zelf.

Catharina Paulina was een dochter van Johannes Hendrik Wartjouw en Anna Maria Muller en werd op 8 april 1838 in Kats geboren, waar haar vader als predikant stond. Het terrein waar zij haar huis liet bouwen, was een onderdeel van het buitentje Berkzigt (Berkzicht), dat eigendom was van notaris Pieter Muller. Deze noemde het buitentje wellicht naar aan de overkant in het Plantsoen staande berken, die daar in 1835 geplant zullen zijn. Uit de rekeningen van die aanleg blijkt dat er 2000 zware berken voor 24 gulden geleverd werden; dit was overigens maar een heel klein deel van wat er toen allemaal aangeplant is. Muller was vanaf 17 oktober 1830 notaris, wat 50 jaar later feestelijk herdacht werd op Berkzicht, en overleed op 6 januari 1885. Uit zijn drie huwelijk waren geen kinderen in leven gebleven. Zijn eerste vrouw was Magdalena Catharina Wartjouw, die op 26-jarige leeftijd in 1840 overleed. Merkwaardig is dat dit het derde huwelijk van broers en zussen Wartjouw en Muller betrof. Eerst trouwden in 1830 Johannes Hendrik Wartjouw en Anna Maria Muller (de ouders van Catharina Paulina), daarna in 1830 Johann Georg Paulus Muller, predikant te Holten, met Francina Maria Wartjouw, en in 1834 Pieter Muller met Magdalena Catharina Wartjouw. Merkwaardig is dat het huwelijk plaatsvond op 11 september en hun eerste kind Maria Paulina al op 16 november van dat jaar geboren werd. Helaas kennen we niet het zeker interessante verhaal hierachter.

Het spreekt vanzelf dat Catharina Paulina op deze manier tot de erfgenamen moest behoren (haar vader en moeder waren al overleden, maar haar stiefmoeder Adriana Dozy leefde nog). Bij openbare verkoop op 22 augustus 1885 verkocht notaris J.M. Gordon het buiten Berkzicht, nog steeds goed herkenbaar aan de theekoepel (nu nr. 31), en nog twee huizen, elk verhuurd voor 150 gulden per jaar, waarvan één door Catharina Paulina met haar stiefmoeder bewoond werd. Het kleinste huis, op de hoek van het Philosophenpad (nu onderdeel van de Lammenschansweg, even zijde), bracht f 2900 op, het tweede f 3225, en het derde werd door W.C. Mulder qq voor f 9100 gekocht. Hij was dus stroman voor Catharina Paulina. Die verkocht het eigenlijke buiten Berkzicht meteen door aan A. Graftdijk. Zij liet dus het huis op een deel van het door haar gekochte kavel bouwen, waar zij ook zelf in ging wonen, alleen, maar sinds 1920 met een huishoudster. Zij overleed er op 14 januari 1923, 84 jaar oud. En dankzij die steen zal haar nagedachtenis nog lang in ere blijven.

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Auteur P. de Baar. Zie voor meer informatie ons colofon.