Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Samuel de Zee's hof

  • Leiden
  • Geschiedenis 1701-1800
  • Gebouwen

Gevelteken Doezastraat 14-18


GT_1163


GT_1162 foto STIEL

Het Samuel de Zee's hof is gesticht in 1723. De huisvesting in het hof was bedoeld voor armlastige familieleden van Samuel de Zee.
De ingang van het hofje bevindt zich aan de Doezastraat tussen huisnummers 14 en 18. Het complex bestaat uit 21 woningen.
In 1743 vond een uitbreiding plaats waardoor er twee binnenpleintjes ontstonden met in het midden een regentenkamer. Deze regentenkamer is later als school gebruikt en werd in 1883 verbouwd tot woningen. In 1982 is het hofje gerestaureerd.

Opschriften


GT_1162 foto Devilee

Boven de entree is deze tekst te lezen:
"Geeft God alleen de eer,
Voor goede dog niet rijke
neeven ende nigten
deed Samuel de Zee
dit bij sijn leeven
stigten, 1723".



GT_1163 foto v/d Vlist

Achter de ingang bevindt zich een poort met de tekst:
"Dus was myn sin:
een yder praat
na syn begrip ~
maer soo t niet staat
tot uw genoegen
blyft dan buyten
k kan met myn poort
uw mond niet sluyten 1723 ~".


Hofje voor neven en nichten
In 1723 kocht De Zee een stuk grond aan wat toentertijd de Koepoortsgracht heette en nu Doezastraat is. Dit stuk grond bestemde hij voor zijn hof.
In 1724 liet hij zijn testament opmaken en bepaalde dat het hofje met tien huisjes was bestemd voor “goede dog niet ryke” neven en nichten.
Samuel de Zee werd in 1654 gedoopt als derde kind van Jean le Maire en Anne Charpentier, namen die duiden op een zuidelijke afkomst. Samuel veranderde zijn naam later in 'De Zee'.
Hij was een zeer gelovig man. Hij bepaalde dat in de zes kortste maanden van het jaar op de zondagen in het hof onderricht moest worden gegeven in de 'Grondregelen van de Gereformeerde Religie'. Wie zonder dringende reden de bijeenkomst verzuimde moest een boete betalen. De boete ging in de boetepot tot er voldoende was opgespaard voor een feestmaaltijd. Zo bracht een zonde toch ook nog voordelen en blijkt dat er dus ook tijd was voor vrolijkheid in het hof.

De Zee liet obligaties na die een grote som geld waard waren. Van de opbrengst werden beurzen verstrekt aan studenten in de theologie. Veel studenten hebben in de loop der tijden van deze nalatenschap geprofiteerd, onder andere Abraham Kuyper.


Uitbreiding
In 1743 vond een uitbreiding plaats waardoor er twee binnenpleintjes ontstonden met in het midden een regentenkamer. Deze regentenkamer is later als school gebruikt en werd in 1883 verbouwd tot woningen. In 1982 is het hofje gerestaureerd.

Ook deze gebeurtenissen zijn vermeld op gevelstenen, te zien in de hof;


foto STIEL zie onderstaande details


GT_1367

“Pieter Jan Marcus,
Zoon van wylen den
Heer Joost Marcus
Raad en Schepen
der Stad Leiden
heeft den eersten
Steen van dit Gebouw
gelegd den XXI May
MDCCXLIII”.


GT_1366

“MDCCCLXXXIII
Verbouwd tot
twee woningen
Regenten
M.P.F. Hubrecht
Prof. D.A.A.W. Hubrecht”.


Het hofje heeft de status Rijksmonument en is ingeschreven onder nummer 24665 in het monumentenregister.

Bronnen :

Website Architectenburo Veldman Rietbroek Smit
Website Members Chello
Wikipedia


Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Eventuele aanvullingen voor dit verhaal kunt u sturen naar geveltekens@oudleiden.nl Zie ook het colofon
kaart