Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Mathesis Scientiarum Genitrix

  • Leiden
  • Gebouwen

Gedenkplaat MSG Gevelteken Pieterskerkgracht 11


GT_1207
Bronzen gedenkplaat MSG

In 1785 werd het 'Genootschap der Beschouwende en Werkdaadige Wiskunde' opgericht.
Dit genootschap voerde het motto: Mathesis Scientiarum Genitrix, dat betekent: wiskunde is de moeder der wetenschappen. Op de plaat is de beeldtenis aangebracht van één van de oprichters, Pieter van Campen.

Deze plaquette, daterend uit 1935, herdenkt het (indertijd) 150 jarig bestaan van het Genootschap der Beschouwende en Werkdaadige Wiskunde, het Koninklijk Genootschap Mathesis Scientiarum Genitrix, en werd geschonken door oud-leerlingen.
In 2010 is de gedenkplaat teruggekeerd op de Pieterskerkgracht, waar hij de eerste eenendertig jaar heeft gehangen. MSG was namelijk tussen 1867 en 1966 gevestigd op Pieterskerkgracht 13, op de plaats waar nu het Hannes van Leeuwenplein ligt. Daarna heeft de gedenkplaat op de eerste verdieping van het pand Dieperpoellaan 2 gehangen, waar MSG naar was verhuisd.
Via tal van fusies is MSG in 1996 opgegaan in het huidige ROC Leiden.

In 1785 werd het Genootschap der Beschouwende en Werkdadige Wiskunde, kortweg Mathesis, opgericht. De lessen startten aan de Herengracht en werden vanaf 1787 gegeven in de Latijnse School aan de Lokhorststraat.
Tussen 1771 en 1780 verschenen overal ten lande genootschappen, meestal op particulier initiatief, die als streven hadden de wiskundige kennis te vermeerderen.
Ze stelden zich ten doel d.m.v. wiskundeonderwijs de Nederlandse economie uit het slop te trekken en het publiek moreel te verheffen.
Tegen 1840 waren de meeste van dit soort genootschappen wel weer verdwenen, met uitzondering van het Leidse genootschap MSG.
Het eerste bestuur bestond uit de heren A. de Bruin de Neve, A. van Gennep en I. Renier (drie studenten te Leiden), P. Rijk (meester-metselaar) en B. van den Broeck (kunstbeeldhouwer). Voorzitter was 'de geadmitteerd landmeter, wijnroeijer en leermeester in de wiskunde', Pieter van Campen (1750-1820).
Het genootschap begon kort na de oprichting een school, die gaandeweg dezelfde naam kreeg.
Er werd les gegeven aan de kinderen van de leden maar al snel na de opening van de school werden de beste weesjongens toegelaten tot de opleiding. Speciaal voor hen kwam er een technische opleiding voorafgegaan door een inleiding in de rekenkunde en meetkunde.
MSG heeft met de eigen ‘rekenboeken’, Grondbeginselen der rekenkunde 1828, bijgedragen aan het wiskunde-onderwijs in Nederland en is een belangrijke factor geweest in de industriële ontwikkeling in en om Leiden.
MSG was waarschijnlijk de eerste van dit soort scholen in Nederland.
In 1935 kreeg het genootschap het predikaat 'koninklijk' en schonken oud-leerlingen de gedenkplaat.



Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden, zie verder ons colofon.
kaart