Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Verhaal: Drukkerij Eduard IJdo

  • Leiden
  • Geschiedenis 1901-1950
  • Geschiedenis 1951- heden
  • Gebouwen

Gevelteken Hooglandse Kerkgracht 4/Koppenhinksteeg

.....
GT_1900 en GT_1901 Foto's Stijn Bouwhuis

De Boek-, kantoor- en handelsdrukkerij Eduard IJdo was in bedrijf van 1889 tot 1962.
Het gebouw met drukkerij, winkel en woonhuis is gebouwd naar een ontwerp van architect David Veilbrief. De drukkerij werd in 1889 gebouwd en de winkel in 1890. De gevel van de drukkerij aan de Hooglandse Kerkgracht is opgetrokken in de Hollandse Neo-Renaissance bouwstijl die destijds zeer gangbaar was.

De voorgevel, waar zich de ingangen van de winkel en het woonhuis bevinden, is symmetrisch opgebouwd volgens drie assen, met een hoger opgaande middenpartij.
Hier is boven de etalage de volgende tekst te lezen;

STOOM- BOEK- EN STEENDRUKKERIJ

Onder de etalage staat de naam van de drukker;

EDUARD IJDO

Boven de tweede verdieping in een gepleisterde veld, de middelste van de drie, staat de tekst;

ANNO 1890

De zijgevel van het pand, waarachter zich het bedrijfsgedeelte bevindt, rijst als het ware op uit het water van de Oude Rijn.
Op de gevel tussen de eerste en tweede verdieping de tekst;

BOEK- KANTOOR- EN HANDELSDRUKKERIJ EDUARD IJDO

Deze tekst is in verdiepte letters aangebracht.

Eduard Hendrik IJdo ('s Gravenhage, 10 augustus 1856 – Leiden, 21 januari 1927) begon in 1889 de Boek-, kantoor- en handelsdrukkerij Eduard IJdo, die rond 1900 gerekend werd tot de belangrijkste drukkerijen van Leiden, waaronder ook Brill en Sijthoff. De familie IJdo betrok de woning boven de winkel annex kantoor aan de Hooglandse Kerkgracht en aan de Koppenhinksteeg bevonden zich op de begane grond de drukkerij en papieropslag, op de eerste etage de zetterij, en op de tweede verdieping zat de binderij. De deuren aan de Oude Rijn getuigen er nog van dat de aan- en afvoer van papier en boeken in die tijd veelal per trekschuit of beurtschip ging, maar ook werd gebruik gemaakt van de bodedienst met paard en wagen. Het kaaspakhuisje aan de Koppenhinksteeg 4 werd pas later aan het bedrijf toegevoegd en diende als papieropslag en er stond een oven, waarin - na de overgang van het zetten met de hand naar machinaal zetten - het loden zetwerk werd gesmolten om opnieuw in de zetmachine te kunnen worden gebruikt.
Na jaren van leegstand, kraak en verwaarlozing (het pand werd in 1968 gekraakt en speelde tot de jaren ’80 een belangrijke rol in de krakerswereld) wordt het gebouw en een te slopen naastgelegen pand omgevormd tot een appartementencomplex.
De geplande openingsdatum is 3 maart 2015.

David Veilbrief

David Veilbrief was de zoon van Laurens Veilbrief, sajetfabrikant aan de Oranjegracht. Hij trouwde op 4 juli 1888 in Rhenen met Jacoba Antoinette Recter (Rhenen, 20-12-1859 - Leiden, 04-09-1908). David en Jacoba kregen één zoon, Hendrik Pieter (Leiden, 16-01-1892 - Voorburg 06-06-1962).
Veilbrief vestigde zich in 1886 als architect aan de Nieuwe Rijn 150. In advertenties liet hij weten dat hij; " zich belast [..] met het maken van bouwplannen, bestekken, begrootingen en taxatiën".
Na enkele jaren was de tekst "D. Veilbrief, architect" blijkbaar voldoende.
Het werk dat hij uitvoerde was voornamelijk nieuwbouw. Hij ontwierp woningen en verbouwde winkelpanden, cafés en fabriekjes. In 1894 verhuisde hij naar de Herengracht 23.
Veilbrief was actief lid van de in 1868 door Jan Willem Schaap opgerichte Leidse afdeling van de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst.
In 1896 werd Veilbrief benoemd tot gemeente-opzichter van Sassenheim. Enkele jaren later ontwierp hij hier het nieuwe postkantoor.


Het pand maakt deel uit van het beschermd stadsgezicht en is een Rijksmonument.

Bronnen:

Website van Rijksmonumenten
Wikipedia


Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden. Voor meer informatie zie ons colofon.
kaart