Het Project

Leiden kent een rijke geschiedenis, die goed gedocumenteerd is. Al vanaf de 16e eeuw is informatie over de bevolking op een nauwkeurige manier vastgelegd. Uniek is dat de stad ook over een soort kadastrale kaart beschikt uit 1600, het Straten- en Grachtenboek. 

Het project Historische Leiden in Kaart (HLiK) wil deze informatie op een vernieuwende, digitale manier ontsluiten door de verschillende bronnen elkaar te koppelen. Zo wordt het bijvoorbeeld mogelijk om te kijken waar een voorouder gewoond heeft, welke beroepen hij/zij heeft gehad, en met wie hij/zij getrouwd is. Daarnaast wordt deze informatie aan een locatie verbonden. Daardoor kunnen complexe ruimtelijke vragen beantwoord worden, bijvoorbeeld over de verdeling van welvaart in de stad.

De resultaten kunt u bekijken op https://historischleideninkaart.nl

Werkgroep 

De vrijwilligerswerkgroep Historisch Leiden in Kaart is ontstaan als vervolg op de cursus Oud Schrift, die Erfgoed Leiden en Omstreken sinds begin 2018 weer is begonnen. De werkgroep transcribeert bronnen uit het einde van de 16^e eeuw zodat deze gegevens toegevoegd kunnen worden aan HLiK. Door de weeks doen de leden huiswerk, dat eens per week in de groep wordt besproken. Zo leren de werkgroepleden steeds beter transcriberen onder professionele begeleiding.

Begin januari 2019 is het eerste grote project afgesloten: de Volkstelling van 1581 is in zijn geheel getranscribeerd. Een prachtige bron van ruim 12.000 personen, met rijke informatie zoals beroepen en adressen, is nu doorzoekbaar. Er wachten nog talloze collecties om te transcriberen, dus vrijwilligers die lid willen worden van de werkgroep zijn welkom. Neem voor meer informatie contact op met Martin Hooymans (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.)

 

Datasets

Naam	Toelichting	Metadata	Datasets
1497 Vermogensbelasting	Het belastingkohier, opgenomen in de tresoriesrekening van 1497-1498, vermeldt 3010 gezinshoofden van de stad die werden aangeslagen op hun vermogen. Ook degenen die onder de belastingvrije voet van een procent van het vermogen vielen. Van de aangeslagenen wordt vermeld: de voornaam, meestal het patroniem en soms de achternaam, de bon, het bedrag van de aanslag of anders een aanduiding dat men het niet kon betalen (pauper), soms het beroep en ook de burgerlijke staat (meestal bij weduwen).	Klik hier	Klik hier
1557 Kohier van de tiende penning	Ten behoeve van een bede die in 1556 aan de vorst toegekend werd, werd er een taxatie van huurwaarden van het onroerend goed in Leiden uitgevoerd in 1557 op basis waarvan een belasting van tien procent geheven kon worden. Het kohier van 1557 geeft de eigenaren van onroerend goed in de stad en in de stadsvrijdom buiten de Rijnsburgerpoort. Bij verhuur wordt ook de huurder en in sommige gevallen de wekelijkse huur opgetekend. Bij een huurwaarde onder de zes pond gold een vrijstelling.	Klik hier	Klik hier
<1560 Openbare gebouwen	In deze dataset is ernaar gestreefd om alle openbare gebouwen die er in de Middeleeuwen (tot 1560; Jacob van Deventer-kaart) in Leiden zijn geweest, op te nemen.	Klik hier	Klik hier
1561 Kohier van de tiende penning		Klik hier	Klik hier
1574 Volkstelling	In augustus 1574, kort voor het Ontzet, werd een volkstelling gehouden waarbij per bon een register werd aangelegd van de hoofdbewoner en het aantal bewoners van een adres. Slechts in enkele gevallen werd het beroep vermeld, vermoedelijk ter identificatie. De eerste oplevering in digitale vorm betreft een digitalisereing van het boek van De Boer en Van Maanen. In een vervolgproject wordt de gehele collectie ook in context van de huisadressen op de kaart gezet.	Klik hier	Klik hier
1583-1604 Straten- en Grachtenboek	Rond 1580 nam stadsecretaris Jan van Hout het initiatief tot de aanleg van twee series tot boeken ingebonden kaarten: het zogenaamde Straten- en Grachtenboek. De ingekleurde opmetingen van de stad waren belangrijke administratieve instrumenten, waarop informatie werd toegevoegd over de bewoner, en de gevelbreedte in roeden, voeten en duimen. De kaarten uit beide boeken zijn op hun juiste geografische locatie gelegd, gevectoriseerd, en de informatie is ingevoerd.	Klik hier	Klik hier
1581 Volkstelling	In 1581 organiseerde Jan van Hout in Leiden de eerste complete en uitgebreide stedelijke volkstelling van Nederland. Per pand werd er opgeschreven wie er woonde, welk beroep de persoon had, etc. Deze gegevens zijn ingevoerd en verrijkt.	Klik hier	Klik hier
1611 Stadsuitbreiding	Verkoop van de kavels van de stadsuitbreiding van 1611		Klik hier
1807 Huisnummers gebied Kruitramp	Kaart met de huisnummers van de gebouwen die zijn verwoest door de Kruitramp.		Klik hier
1820-1894 Pubscape	Erfgoed Leiden en Omstreken beschikt over een complete serie registers van patentplichtigen uit de periode 1808-1894. Voor het Pubscape-project zijn 5 steekproefjaren geselecteerd: 1820, 1849/1850, 1879/1880, 1883/1884 en 1893/1984. Hiervan zijn ingevoerd de alcoholgerelateerde patentplichtigen beroepen. Deze zijn opgesplitst in: dranklokalen (tappers/slijters) en niet-dranklokalen (o.a. wijnhandelaren). Het databestand niet-dranklokalen is open access beschikbaar. Het databestand dranklokalen komt bij pulicatie van het artikel, of uiterlijk 14 oktober 2020, ter beschikking.	Klik hier	Klik hier
<1811 Bonnen	Leiden heeft verschillende administratieve indelingen gekend, waaronder maximaal 27 bonnen (stadskwartieren). Deze lopen door tot 1811. In deze dataset zijn de bonnen en de tijdsperiode waarin ze van toepassing waren, opgenomen.	Klik hier	Klik hier
<1832 Stadsuitbreidingen en bouwblokken	Shapefiles van middeleeuwse stadsuitbreidingen van Leiden. Shapefiles van contouren van bouwblokken in Leiden in verschillende jaren.	Klik hier	Klik hier
1832 Kadastrale minuut	De kadastrale grenzen, gebouwen (selectie), water en wegen van Leiden in 1832, met daaraan verbonden de aanwijzende tafel.	Klik hier	Klik hier
1854 Kaart van Leiden	In 1853 werd een nieuwe buurtverordening aangenomen, die vastlegde dat Leiden per 1 januari 1854 werd opgedeeld in 39 gebuurten. Waarschijnlijk dateren uit deze periode de zogenaamde gebuurtekaarten: een set prachtige kaarten waarop ook wegen en adressen zijn ingetekend. De gebuurtekaarten zijn op de juiste geografische locatie gelegd, en vervolgens gedigitaliseerd.	Klik hier	Klik hier

Studiemiddagen

• 24 oktober 2018: 'Gevaarlijke steden'
• 21 januari 2019: 'Wie woonde daar?'
• 16 oktober 2019: 'Leiden's Pubscape'

Historisch Leiden in Kaart is opgezet door een consortium van Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam, Rijksuniversiteit Groningen en Erfgoed Leiden en Omstreken. Verder is er samengewerkt met HISGIS (Fryske Akademy). De bovenstaande datasets zijn mede mogelijk gemaakt dankzij deze instellingen. Speciale dank gaat uit naar Jan Dröge, Ellen Gehring, Cor de Graaf, Martin Hooymans, Hans Mol, Roos van Oosten, Arie van Steensel, Thomas Vermaut en de werkgroep Historisch Leiden in kaart.