Grafisch ontwerper Joke Ziegelaar schenkt 143 bijzondere en vernieuwende affiches aan Erfgoed Leiden. Wars van huisstijl en gemaakt in complexe tijden. Als lid van het Leidse Fotokollektief ondersteunde zij met foto’s actiegroepen, die sociale veranderingen nastreefden. Ook ontwierp zij ruim 130 affiches voor lezingen van Studium Generale over complexe onderwerpen om de belangstelling voor de wetenschap te vergroten.
Joke Ziegelaar woont in Leiden en benaderde enkele erfgoedinstellingen, op zoek naar een plek waar zij door haar ontworpen affiches onder kon brengen. Uiteindelijk koos zij voor Erfgoed Leiden omdat daar in de affichecollectie al een aantal van haar ontwerpen aanwezig waren.
B2770 De waarde van kunst’ 1990
Biografie
Joke Ziegelaar werd in 1943 geboren in Sassenheim en doorliep daar de middelbare school. Zij werd vervolgens in de jaren ’70 opgeleid als grafisch ontwerper aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en in Amsterdam aan de Rietveld Academie, waar zij in 1978 afstudeerde.
B2772 ‘Wat doen ze met je? Hoe wil je het zelf?’ 1980
Opleiding
Aan de Rietveld Academie was haar leermeester Jan van Toorn (1932), die sinds 1957 werkzaam was als grafisch ontwerper. Van Toorn liet zijn maatschappelijke bewogenheid doorwerken in zijn ontwerpen. Hij verwierp de ‘dictatuur van de huisstijl’ en introduceerde een manier van ontwerpen waarin hij een kritische noot kwijt kon. Ziegelaar werkte in de beginjaren van haar carrière enige tijd samen met Van Toorn en voelt zich verder als grafisch ontwerper verwant aan de manier van werken van ontwerpers als Ko Sliggers, Lies Ros, Karel Martens en Haico Beukers.
Leids Fotokollektief
Ook Joke Ziegelaar was sociaal-maatschappelijk zeer betrokken en eind 1980, begin 1981 richtte zij, samen met Ed van der Veen, Gert-Jan Zuilhof en Jan Willem Buma, het Leids Fotokollektief op. De leden van dit collectief, met als motto ‘Samen bereik en leer je meer’, ontmoetten elkaar tijdens het fotografisch vastleggen van linkse acties en demonstraties in Leiden. Er werd getracht met foto’s actiegroepen te ondersteunen die sociale veranderingen nastreefden. Met het project ‘Leidse drukkerijen’ en door het fotograferen van bijvoorbeeld de Vredesmars tegen kruisraketten schreef het Kollektief fotografische sociale geschiedenis. De projecten resulteerden in tentoonstellingen van de genomen foto’s.
Affiches en postzegels
Als grafisch ontwerper opgeleid, maakte Ziegelaar een groot aantal ontwerpen voor affiches en ontwierp zij ook enkele postzegels voor de PTT in de jaren ’90, waaronder de zegel ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan van de Leidse Hortus Botanicus (1990).
Universiteit Leiden – Studium Generale
Haar fascinatie voor zowel directe en eenvoudige als gecompliceerde en abstracte beelden kon Joke Ziegelaar, samen met haar maatschappelijk engagement, beroepsmatig uitstekend kwijt in de opdracht die zij in 1980 kreeg van Studium Generale van de Universiteit Leiden.
B1695 ‘Het Kwaad in religieuze en spirituele tradities’ 2003
Tussen 1980 en 2009 ontwierp Ziegelaar ruim 130 affiches voor dit universitaire initiatief dat door interdisciplinaire lezingen over wisselende thema’s belangstelling voor de wetenschap probeert te vergroten. Door een samengesteld beeld wordt de informatie over de vaak complexe onderwerpen van de lezingen overgebracht.
B2174 (‘Revolutionair’ 2009)
Een andere universitaire opdracht werd het ontwerpen van een affiche voor de Annie Romein-Verschoor lezing die jaarlijks op de Internationale Vrouwendag wordt gehouden. Tussen 1991 en 2000 waren deze affiches van de hand van Joke Ziegelaar.
B2753 ‘Women writers and the search for identity’ 1994
Joke Ziegelaar is door een chronische ziekte sinds 2009 niet meer actief als grafisch ontwerper. De meeste van de 143 affiches van haar hand zijn met haar toestemming, nu te bewonderen op onze website.