De aanhoudende droogte in de zomer van 2018 was de aanleiding voor een hernieuwde zoektocht naar Oud-Dever. Ca. 400 meter ten zuiden van het huidige huis Dever werd die zomer aan het oppervlak een aantal lineaire structuren waargenomen. Wat er precies in de bodem ligt, was op dat moment niet te zeggen, maar de verschillen in samenstelling van de bodem (en daarmee samenhangend de waterhuishouding), zorgden ervoor dat het gras op sommige plaatsen sneller verdorde dan op de rest van het terrein. Het is vooralsnog onduidelijk wat de aard en ouderdom van de ondergrondse structuren is, maar een relatie met een voorganger van huis Dever is mogelijk, aldus het Nieuwsblad van de Vereniging Oud Lisse (zomer 2018).

Gezicht op het huis Dever met rechts de portierswoning te Lisse, fotograaf Dick Hohewoning, (Bron: ELO PV102217).

Archeologisch onderzoek
Voor de gemeente Lisse was de vondst aanleiding om in oktober 2019 een archeologisch onderzoek uit te laten voeren. Archeologisch onderzoeksbureau RAAP b.v. deed dit met behulp van grondboringen en een zogeheten geofysisch onderzoek. De boringen gaven inzicht in de opbouw van de bodem en toonden ook aan waar sprake is van ondoordringbaar puin, wat kan duiden op oude funderingsresten. Het geofysisch onderzoek werd uitgevoerd met elektrische weerstandsmetingen. Deze methode meet de weerstand van de bodem door het plaatsen van elektrodes in de grond en vervolgens het opwekken van elektrische stroom. De weerstand van de bodem wordt sterk beïnvloed door de hoeveelheid vocht in de bodem: water geleidt goed en vochtige sedimenten dientengevolge ook. Humeuse grachtvullingen bevatten vaak veel vocht en hebben daarmee een lage weerstand, terwijl funderingsresten maar weinig vocht vasthouden en een heel hoge weerstand hebben en heel goed zichtbaar zijn in de weerstandsmetingen. Uit het archeologisch onderzoek blijkt dat er zeker bakstenen funderingsresten in de bodem aanwezig zijn en de eerste bevindingen wijzen op een datering van een deel van deze resten in de 17e eeuw. Dit is te jong om aan een voorganger van het kasteel Dever toegeschreven te worden. Een dergelijke datering zou eerder bij de historische boerderij passen die we van de 17e-eeuwse kaarten kennen. Er zijn echter ook funderingsresten die nog niet gedateerd zijn en een aantal sporen die duiden op een gracht of greppel. Een achthoekige structuur is tijdens het onderzoek niet aangetroffen.


De mogelijke ligging van het oude huis Dever op de kaart van het Actueel Hoogtebestand Nederland. In de noordwestelijke hoek van het omkaderde onderzoeksgebied is in rood een hoger gelegen rechthoek zichtbaar. De archeologen richten zich in hetvervolgonderzoek met name op deze plaats omdat hier funderingsresten in de grond zijn gevonden. Bron: RAAP West-Nederland).

Huis Dever, een kasteel uit de 14e eeuw
Huis Dever is zonder twijfel een van de meest markante gebouwen in Lisse. Het huidige Huis Dever is in 1375 gebouwd door Reinier d’Ever. Van het kasteelcomplex resteert momenteel alleen nog de donjon, maar de funderingen van de voorhof en bijgebouwen zijn in de jaren 1984-1987 blootgelegd en in kaart gebracht. De donjon is een monument en het hele kasteelterrein is een archeologisch rijksmonument. De heren van Lisse zijn nog verder terug te volgen in de geschiedenis. De oudste heer van Lisse luisterend naar de naam d’Ever komt namelijk al in het begin van de 13e eeuw in historische bronnen voor. Waar deze 13e-eeuwse heren woonden is echter onduidelijk en al eeuwenlang aanleiding tot speculatie. In de 17e eeuw wordt melding gemaakt dat in 1623 tijdens het graven van de Ringsloot een achtkantige fundering aan het licht is gekomen. Deze funderingsresten werden toen toegeschreven aan het “oude Ridderlijke Stamhuys” van de heren van Dever. Latere schrijvers plaatsen de voorganger van Huis Dever enkele honderden meters ten zuiden of zuidoosten van het huidige kasteel, waar op kaarten uit de 17e eeuw een boerderij ligt.


Het huidige Huis Dever, Maker onbekend, (Bron: ELO GN003830)

Hoe nu verder?
De ouderdom van de funderingsresten kan met booronderzoek nog niet goed worden bepaald. Hiervoor is een gravend archeologisch onderzoek nodig en dit zal in de loop van 2020 plaats vinden. Tijdens deze opgraving zal ook duidelijk worden of er inderdaad sprake is van grachten die mogelijk te maken hebben met een voorganger van Huis Dever.