Deze archieven zijn vanaf 2 januari 2020 na reservering in de studiezaal in te zien. Via deze link kunt u het toegangsnummer en inventarisnummer invoeren en het stuk selecteren om aan te vragen.

Liefdesbrieven van een SS-er aan een Leidse vrouw
‘De intrigerende vondst van de liefdesbrieven was het startpunt voor diepgaander onderzoek. De ontdekking van de  geheime liefdesrelatie gaf meer inzicht in het Leidse verzet’, aldus Cor de Graaf, archivaris bij Erfgoed Leiden en Omstreken. Het politiedossier begint met een moordaanslag op de Leidse Maria Arnoldus op 22 maart 1944. Een van de verdachten was Engel Schuur uit Borne werkzaam bij de SS. Hij is echter geen verdachte: hij is de minnaar van Nanna (schuilnaam van Maria Arnoldus). In het dossier zitten brieven en een telegram.  Waarschijnlijk is de aanslag op Maria gepleegd door het Leidse Verzet, omdat zij gezien werd als ‘laffe verrader’. Maria overleefde de aanslag.  Engel Schuur werd in 1948 tot 8 jaar gevangenisstraf veroordeeld door het Bijzondere Gerechtshof in Arnhem.

Brief van SS-er Engel Schuur uit Leidse Politiearchief 1944 (0552-7480)

Aktion Silbertanne: 3 executies en 32 gijzelaars
Op 4 januari 1944 werden naar aanleiding van de aanslag op NSB-er G.W. Diederix 32 mannen gearresteerd. Zij, waaronder professor Cleveringa,  werden als gijzelaar naar kamp Vught en Sint Michielsgestel overgebracht. Tegelijkertijd werden door de Duitsers drie Leidenaren geëxecuteerd: Christiaan de Jong, wiskundeleraar en conrector van het Stedelijk Gymnasium, Henri (Hans) Herman Flu, huisarts in Leiden, en Harmen Douma, vrijmetselaar en hoofd van de eerste Leidsche Schoolvereniging. Deze moordpartijen waren een onderdeel van de Aktion Silbertanne (Actie Zilverspar). 

Dolle Dinsdag
Op 5 september 1944: Dolle Dinsdag. Wat gebeurde er in Leiden? Uit politiearchief blijkt dat een auto geconfisqueerd is door een officier met 3 dames. Fietsen zijn gestolen. Met onmiddellijke ingang mag er geschoten worden bij samenscholing. Verloven van politie zijn ingetrokken en ze moeten paraat staan. Han de Wilde schrijft hier ook over in zijn dagboek.

Huis zal in de lucht vliegen
Op 15 oktober 1944 wordt de dienst mededeling geven dat perceel Lammenschansweg 68 om 15 uur in de lucht zal vliegen. Han de Wilde schrijft hierover dat een geheime zender, radio’s en een Engelse officier ontdekt is bij Van Leeuwen en als straf wordt het huis opgeblazen.


Opblazen van Lammenschansweg 68 in Leiden Foto: BBM Jansen

Bombardementen op Leiden
Op 10 en 11 december 1944 vonden in Leiden bij het station zware bombardementen plaats. De geallieerde bommen waren bestemd voor het station omdat daar de beruchte V2’s werden aangevoerd. Veel bommen verwoestten de omliggende huizen en het resultaat was een grote hoeveelheid burgerslachtoffers. Lees meer hierover in de #VVDW. 


Luchtbescherming post Meelfabriek meldt om 9.17 uur op 10 december 1944: ‘Vliegtuigen cirkelen boven de stad’.

Erfgoedcafe
Tijdens het Erfgoed Café op 2 januari laten we digitaal de archiefstukken zien uit 1944. Helaas is aanmelden niet meer mogelijk.

Openbaar worden van overheidsarchieven
Overheidsinstellingen dragen na twintig jaar hun archieven over aan een archiefinstelling. Het merendeel daarvan is direct door iedereen in te zien en te gebruiken. Maar als de inhoud de privacy van nog levende personen kan schaden, of wanneer het landsbelang in het geding is, wordt de openbaarheid nog enige jaren beperkt. Dit mag maximaal 75 jaar duren, maar vaak is het korter. De termijn wordt altijd vooraf vastgesteld en vervalt op de eerste januari na het verstrijken ervan. Die dag wordt sinds 2010 Openbaarheidsdag genoemd