Leiden legt als eerste gemeente in Nederland bouwhistorische waarden vast in een bestemmingsplan. In het historische centrum van Leiden zijn iets meer dan 100 panden met verborgen cultuurhistorisch waarden aangewezen. Dit betekent dat een bouwhistorische onderzoek en documentatie bij sloop of zeer ingrijpende verbouwing verplicht is, zodat cultuurhistorische waarden niet ongezien verloren gaan.
Vrijdag 30 maart jl. is het bestemmingsplan Binnenstad in werking getreden. In artikel 24.5. “Bouwhistorische bebouwing” van het bestemmingsplan zijn regels opgenomen ter bescherming en behoud van de bouwhistorische waarden van bouwwerken. Voor 111 gebouwen in de Leidse binnenstad geldt deze specifieke beschermende regeling. Het betreffen panden aan de Haarlemmerstraat, de Nieuwe Rijn en de Breestraat. Op de bijgevoegde kaart is te zien om welke panden het gaat. Dit zijn dus geen monumenten, maar objecten waarvan op basis van een inventarisatie sterke verwachtingen zijn dat verborgen bouwhistorische waarden intern aanwezig zijn.
Ervaring
De afgelopen jaren zijn door de bouwhistorici van Erfgoed Leiden en Omstreken al meerdere bijzondere historische panden ontdekt. Met het vastleggen van de bouwhistorisch interessante bebouwing wil de gemeente voorkomen dat cultuurhistorische waarden ongezien en niet gedocumenteerd verdwijnen. Dit is vergelijkbaar met procedures met betrekking tot archeologie. Voorafgaand aan de bouwwerkzaamheden aan deze bouwhistorische bebouwing zal eerst een bouwhistorische documentatie moeten worden uitgevoerd. Dit gebeurt volgens een goedgekeurd Programma van Eisen.
Voorbeeld van Middeleeuwse kern achter niet-monumentale gevel. Zie VVDW 2017
Achtergrond
Een groot deel van de gebouwen in de Leidse binnenstad is rijks- of gemeentelijk monument. Deze collectie is voornamelijk tot stand gekomen door een selectie op uiterlijke kenmerken. Objecten waarvan de buitenzijde, de voorgevel en soms zijgevels, sterk verbouwd of vernieuwd zijn, kwamen niet in aanmerking. Het bouwhistorisch onderzoek van de afgelopen jaren heeft echter aangetoond dat achter niet-monumentale gevels in de binnenstad meestal nog historische bebouwing schuil gaat. Vaak werd namelijk alleen de buitenzijde aangepakt met een moderne gevel en werd het inwendige aangepast waarbij het oude bleef behouden. Met de methodiek van de bouwhistorische kaart zijn deze niet-monumenten met verwachte historische waarden inzichtelijk gemaakt en nu dus verankert in het nieuwe bestemmingsplan Binnenstad.
Via Ruimtelijkplannen.nl kunt u het bestemmingsplan inzien. Vul een adres in, bijvoorbeeld Breestraat, of vul in zoekveld ID plancode in: NL.IMRO.0546.BP00073-0301