Werkzaamheden in het centrum van Leiden geven de mogelijkheid om een stukje geschiedenis bloot te leggen. Deze keer is dat de Middeleeuwse stadsmuur aan de Geregracht. Met het archeologisch en bouwhistorische onderzoek dat deze week plaatsvond, krijgen we meer inzicht in de loop en de vorm van de stadsmuur en uit welk materiaal de stadverdediging was opgebouwd.
Dit deel van de stad hoort bij de stadsuitbreiding uit 1386 aan de zuid- en westzijde van Leiden. De huidige Geregracht volgt nog het tracé van de stadsvest die toen werd aangelegd.
Historie
Na het Spaanse beleg van Leiden, dat op 3 oktober 1574 werd beëindigd, maakte de stad een lange periode van economische voorspoed mee. Deze ontwikkeling kwam door de opkomende Lakenindustrie en had een aanzuigende werking van arbeiders (wevers, spinners en andere ambachtslieden) tot gevolg. Hierdoor werd de stad in de 17e eeuw drie keer uitgebreid: in 1611, 1644 en 1659. Bij de stadsuitbreiding in 1659 werd de stadsverdediging verlegd en de nu aangetroffen stadsmuur tot op maaiveldniveau afgebroken.
Kaart uit 1649 getekend door Joris Gerstecoren met gemarkeerde locatie van de stadsmuur
Handgevormde stenen
Het aangetroffen restant van de stadsmuur is iets meer dan een meter dik en opgetrokken met rood/oranje handvormstenen. Het formaat (19/20*9*4 cm) was in Leiden gangbaar rond het begin van de vijftiende eeuw. De voet van de muur is ook gevonden en begint op ongeveer twee meter onder de straat. De muur is onderaan breder uitgemetseld met zogenaamde versnijdingen voor een stabielere fundering. 
Werkzaamheden Centrum Route
Aanleiding voor dit onderzoek zijn de geplande werkzaamheden in het gebied rondom het 3 oktober monument, gelegen tussen het Plantsoen en de Geregracht in Leiden. In het kader van de centrumroute wordt de aansluiting van de weg verlegd in oostelijke richting.