De restanten kwamen te voorschijn tijdens de verbouwing van een pand aan de Pieterskerkchoorsteeg. Ze zaten op een gepleisterde zijmuur boven een verlaagd plafond.

Rode lijnen
De muurschildering bestaat uit dikke rode, vlot geschilderde kwaststreken. Daarnaast is er ook geel te zien, waarschijnlijk geschilderd in een erg waterige verf en met zeer fijne pigmenten die zich door het water in de kalklaag hebben verspreid. Daardoor geeft het een vlekkerig effect. Spijtig genoeg is de schildering zeer fragmentarisch bewaard. Het is dan ook niet duidelijk wat de schilder ruim 600 jaar geleden heeft afgebeeld. Het kan goed een decoratieve voorstelling zijn geweest, maar ook een figuratieve voorstelling, mogelijk in meer kleuren dan alleen geel en rood.

  De restanten van een muurschildering in het achterhuis van een middeleeuws huis aan de Pieterskerkchoorsteeg. Het gaat om de rode strepen in de vorm van een L en om de gele 'vlekken' op de kalkpleister.

Middeleeuws huis
Nader bouwhistorisch onderzoek van de muur maakte duidelijk dat die tussen ongeveer 1350 en 1400 is neergezet. Vergelijkbare bakstenen en metselwerk komen bijvoorbeeld ook voor bij Pieterskerkhof 40. Dit huis is door middel van jaarringen-onderzoek, oftewel dendrochronologisch onderzoek, gedateerd in 1383.

Achterkamer
Het huis bestond in de middeleeuwse opzet uit een voorhuis en vast achterhuis. De schildering bevindt zich in de achterkamer op de begane grond van het vaste achterhuis. De vondst maakt voor het eerst duidelijk dat de achterkamer een belangrijk en mogelijk representatief vertrek was.

 De muur met de ontdekte resten van een beschildering. Ze zijn erg lastig te zien, maar werden gelukkig toch ontdekt door een geoefend bouwhistorisch oog. De restanten blijven bewaard achter een nieuw opgemetselde muur.

Specialist
De eigenaar van het pand heeft de sporen inmiddels laten bekijken door een muurschilderingspecialist van het SRAL (Stichting Restauratie Atelier Limburg). De schildering is op kalkpleister aangebracht. Het gaat om de onderste afwerking op de middeleeuwse muur. De conclusie is dan ook dat het naar alle waarschijnlijkheid de eerste en originele middeleeuwse afwerking is.

 Een specialist van de Stichting Restauratie Atelier Limburg bestudeert de restanten van de muurbeschildering

Zeldzaam
In Leiden zijn muurschilderingen in woonhuizen heel erg zeldzaam. Er zijn achttiende-eeuwse muurschilderingen bekend uit Aalmarkt 15, Hooglandsekerkgracht 42 en Hogewoerd 61. Middeleeuwse schilderingen zijn naast deze recente vondst verder (nog) niet bekend, afgezien van voorbeelden in representatieve gebouwen zoals in de Pieterskerk, het Academiegebouw en het Gravensteen. We hopen snel weer een dergelijke vondst te doen. De restanten schilderwerk in het pand aan de Pieterskerkchoorsteeg blijven bewaard. Wel verdwijnen ze uit het zicht achter een nieuw op te metselen muur.

 Muurschildering in een gevangeniscel van het Gravensteen, waarschijnlijk 16de eeuw. Afgebeeld is de kruisiging van Jezus.

Vondst van de Week
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte.

Edwin Orsel