De tegels werden destijds geleverd door Tegelfabriek ‘Het Tegelhuis’ uit Alphen aan de Rijn. Een Friese tegelfabriek maakt nu replica’s van de kapotte en ontbrekende exemplaren. Hiermee wordt de pui uit 1923 weer in ere hersteld.

 De pui van Vrouwensteeg 4-6 voor herstel

 De pui van Vrouwensteeg 4-6 na herstel van de pui uit 1923. De tegels zijn ontdaan van verf en er zijn bovenlichten aangebracht. Kapotte tegels zijn verwijderd. Zij worden vervangen door replica's.

Kristalglazuur
Op historische foto’s zagen we al dat het overschilderde tegelwerk oorspronkelijk twee tinten had. Na het verwijderen van de verf bleek dit inderdaad het geval. Er kwamen fraaie kristalglazuurtegels tevoorschijn in de kleuren zwartgrijs en goudgeel. De hoektegels hebben afgeronde hoeken. De ontbrekende of kapotte tegels zijn uitgenomen en nagemaakt door een ambachtelijke tegelfabriek uit Friesland. Na uitnemen van de kapotte tegels was de afdruk van de achterkant van de tegels in de specie te zien (afbeelding). Zo kon de herkomst van de tegels worden bepaald. Ze zijn destijds geproduceerd door tegelfabriek ‘Het Tegelhuis’ uit Alphen aan de Rijn.

 Detail van de pui van Vrouwensteeg 4-6 met de van verf  ontdane tegels. Met het verwijderen van kapotte tegels kwam de afdruk van de achterzijde in zicht. Zo kon de fabrikant van de tegels worden achterhaald. De T verwijst naar Tegelfabriek 'Het Tegelhuis' in Alphen aan den Rijn.

Melksalon
De ondergevel van Vrouwensteeg 4-6 werd in 1923 gemaakt voor melksalon ‘Het Centrum’. Je kon in deze melksalon niet alleen terecht voor een glaasje melk, maar ook voor een potje biljart, zo lezen we in een krantenbericht over de heropening. In latere advertenties werd ‘Het Centrum’ ‘café’ genoemd. Het woord ‘café’ in de granitovloer onder de toegangsdeur verwijst hiernaar. Café ‘Het Centrum’ werd opgeheven in 1983. Sinds 1987 wordt de begane grond gebruikt door Plato Leiden. Momenteel wordt deze winkelpui opgeknapt, zodat ze er straks weer zo uitziet als in 1923.

 Aankondiging van de heropening van Melksalon 'Het Centrum'. Leidsch Dagblad, 16 mei 1923, p. 8

 In de vloer voor de entree naar Plato staat nog het woord 'café'

Twee puien
Op een oude foto uit de collectie van Erfgoed Leiden zien we Vrouwensteeg 4-6 rond 1900. In die tijd zat de kapperszaak van coiffeur J.F. Susan op dit adres. Rond 1918 kwam er een melksalon. Nummer 4 en nummer 6 hadden destijds elk een eigen pui. De pui van nummer 4 (het linkerpand op de oude foto hieronder) had een entree aan de rechterzijde en een groot etalagevenster aan de linkerzijde. Aan de bovenzijde van deze pui zat een geprofileerde lijst die nu nog aanwezig is. Toen in 1923 de beide puien werden vervangen door één exemplaar, werd deze puilijst verlengd over het puideel van nummer 6.

 De Vrouwensteeg rond 1900. Foto collectie Erfgoed Leiden en Omstreken PV7560

Rolluiken
In de loop der jaren onderging de pui een aantal verbouwingen. Zo kwamen er rolluiken, werden de oorspronkelijke tegels overschilderd en de etalages vernieuwd zonder behoud van de oorspronkelijke stalen bovenlichten. Dit wordt nu allemaal hersteld met behulp van de Subsidieregeling Historisch Stadsbeeld.

Winkelpuien op de kaart
Sinds 2009 stimuleert de gemeente Leiden het herstel van historische winkelpuien. Op de website van Erfgoed Leiden zijn de herstelde puien aangegeven op een kaart,  met voor- en na-foto’s. Ook puien die niet zijn hersteld, maar waarvan wel een bouwhistorisch onderzoek voorhanden is, staan hierop aangegeven. 

Vondst van de Week
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte.

Cas Nagtzaam