Erfgoed Leiden en omstreken

Info

#VVDW: Foto's van Nieuwveen uit 1891!

Een uniek fotoalbum uit het archief van Nieuwveen met 31 foto’s uit 1891: de toenmalige burgemeester kreeg het bij zijn veertigjarig ambtsjubileum. Het album geeft een indrukwekkend kijkje in het dorpsleven. Er zijn maar weinig gemeentes die zo’n grote collectie 19de-eeuwse foto’s uit één jaar hebben.

De rijk versierde titelpagina geeft aan dat het album werd aangeboden aan burgemeester Samuel van Driel ter gelegenheid van zijn veertigjarig ambtsjubileum.

 Titelpagina van het Nieuwveense fotoalbum uit 1891

Oudste inwoner
Na de titelpagina komen twee pagina’s met de namen van de leden van de feestcommissie. Daarna volgt een reeks foto’s van notabelen en andere inwoners van Nieuwveen: leden van de gemeenteraad, de feestcommissie, de Nieuwveense fanfare, een zangvereniging en van de Nieuwveense rederijkerskamer. Ook de leerlingen van de christelijke bewaar- en naaischool, de pianiste mej. E.M.M. Markx-Westhoff en haar leerlingen, alsook gemeenteveldwachter E. Boeree werden op de gevoelige plaat vastgelegd. En dan is er nog het portret van de oudste inwoner van Nieuwveen, de veenman Jurrien Vis (1803-1897). Deze namen staan op de later aan het album toegevoegde lijstjes.

 Leden van de gemeenteraad van Nieuwveen. Foto uit het Nieuwveense fotoalbum uit 1891. Op de foto staan v.l.n.r. staand: dhr. L. van Leeuwen, dhr. J.J. Kiebert; zittend: dhr. J. Habermehl, dhr. P. Koetsier, dhr. L. v.d. Wilk, dhr. D. Speet.

 De oudste inwoner van Nieuwveen, de veenman Jurrien Vis  (1803-1897). Foto uit het Nieuwveense fotoalbum uit 1891. 

Dorpsgezichten
Het album bevat ook verschillende foto’s van dorpsgezichten en gebouwen, waaronder de Kattenbrug, de hoeve van G. van den Nieuwendijk, houtzaagmolen Angenita, de protestantse én de rooms-katholieke kerk en de openbare school. Het album eindigt met een lijst van fotobeschrijvingen.

 De Kattenbrug in Nieuwveen. Foto uit het Nieuwveense fotoalbum uit 1891.

Hoeve St. Nicolaas in Nieuwveen. Foto uit het Nieuwveense fotoalbum uit 1891.

Kalligraaf
De maker van titelpagina is Antonie Grevenstuk (1829-1896), een bekend Amsterdam kalligraaf. Er zijn van zijn hand verschillende gekalligrafeerde albums bekend. Zo bezit het Joods Historisch Museum in Amsterdam een door hem gekalligrafeerd jubileumalbum uit 1892. De Amsterdamse bankier A.C. Wertheim kreeg het voor zijn zestigste verjaardag. Het bevat veel portretfoto’s van vooraanstaande Amsterdammers en verschillende aquarellen.
Wie de foto’s van Nieuwveen en de Nieuwveners heeft gemaakt, is niet bekend. Mogelijk was het iemand uit de omgeving van Grevenstuk. 

Serenade
Het bleef niet bij het aanbieden van een fotoalbum; het jubileum van de Nieuwveense burgmeester werd uitgebreid gevierd. Het Leidsch Dagblad van 20 juli 1891 maakt melding van “een recht prettig en opgewekt feest”. Vlaggen sierden het dorp en de fanfarekorpsen van Alphen aan den Rijn, Leimuiden en Nieuwveen brachten de jubilaris een serenade. Ook de plaatselijke zangvereniging o.l.v. “den wakkeren directeur” J.A. Markx liet van zich horen. Er was een feestterrein waar kinderen zich konden vermaken met tal van activiteiten, waaronder een draaimolen en een poffertjeskraam. Toen de pret voor de kinderen voorbij was, hebben de volwassen inwoners van Nieuwveen zich volgens de krant op dit terrein nog tot laat in de avond kostelijk geamuseerd. Het artikel stelt verder dat de burgemeester “door plichtsbetrachting en toewijding en vooral ook door hulpvaardigheid en welwillendheid een zegen voor deze gemeente [is] geweest”. 

Gouden jubileum
De schrijver wenste dat Van Driel over tien jaar zijn gouden jubileum mocht vieren. Helaas stak de voortijdige dood van deze geliefde burgemeester hiervoor een stokje. Van Driel stierf op 29 januari 1892 in de leeftijd van 71 jaar. Het cadeau van zijn dorpelingen kwam ruim een eeuw later weer tevoorschijn bij het beschrijven van een deel van het dorpsarchief.

 Het Nieuwveense fotoalbum uit 1891

Vondst van de Week
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte.

André van Noort

 

kaart