Voor Pieterskerkgracht 16 ligt een hardstenen stoep met gietijzeren paaltjes en stangen. Het vormt een mooie overgang van de openbare ruimte naar de voordeur van het pand. Een soort stenen voortuin die in de achttiende en negentiende eeuw vaak voorkwam bij statige gebouwen in de binnenstad. Je ziet ze in Leiden nog veel aan het Rapenburg en de Herengracht. De stoep van Pieterskerkgracht 16 is pas hersteld met behulp van de Subsidieregeling Historisch Stadsbeeld. Oude foto’s uit de beeldbank van Erfgoed Leiden hielpen daarbij.
De stoep aan de Pieterskerkgracht was in de loop der jaren zijn luister kwijtgeraakt. Drie hardstenen palen met twee ijzeren stangen verbonden aan de gevel, hardstenen tegels en banden, dát resteerde van de oorspronkelijke opzet. De ijzeren stangen hadden zogenaamde hakkels, een soort uitgesmede punten. Twee van de palen hoorden oorspronkelijk bij de stoep, de derde paal is er later bijgeplaatst.
De stoep van Pieterskerkgracht 16 voor herstel. Foto: Cas Nagtzaam, Erfgoed Leiden en Omstreken
Historische foto's
Dankzij historische foto’s uit de beeldbank van Erfgoed Leiden en Omstreken en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) ontdekten we dat de stoep oorspronkelijk vier hardstenen palen had en dat van deze palen vier korte stangen naar de gevel leidden. Aan de voorzijde liepen twee lange stangen van paal naar paal. Omdat deze lange voorste stangen zonder extra ondersteuning zouden doorbuigen, stonden er in het midden nog gietijzeren balusters (paaltjes). Deze ijzeren paaltjes zijn verdwenen, maar de foto’s maken duidelijk hoe ze er uit hebben gezien. Bovendien was er nog een aftekening in de hardstenen vloer van de stoep zichtbaar. Daar zat een gaatje op de plek waar de balusters hadden gestaan.
Pieterskerkgracht 16 rond 1900, glasnegatief (detail). Collectie Erfgoed Leiden en Omstreken, GN003125
Pieterskerkgracht 16 in 1964, foto (detail). Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 89338
Herstel in oude glorie
De eigenaren waren bereid de stoep in oude glorie te herstellen. Een steenhouwer maakte twee nieuwe hardstenen palen naar voorbeeld van de bestaande palen. Een ambachtelijke smid smeedde de ontbrekende ijzeren stangen met de kenmerkende hakkels. Ook maakte hij de ondersteunende balusters door ze met behulp van een mal in ijzer te gieten. De stoep ziet er weer precies zo uit als in de oorspronkelijke toestand. Deze opwaardering zorgt voor een verfraaiing van het pand zelf en van het historische stadsbeeld van Leiden.
De stoep van Pieterskerkgracht 16 na herstel. Foto: Cas Nagtzaam, Erfgoed Leiden en Omstreken.
Schets ten behoeve van het herstel van de stoep. Tekening: Cas Nagtzaam, Erfgoed Leiden en Omstreken.
Subsidie
Voor restauratie en reconstructie van dergelijke historische objecten in de openbare ruimte is subsidie mogelijk van 50% van de kosten, tot een maximum van €5.000 voor restauratie en €4.000 voor reconstructie. Deze maximumbedragen zijn onlangs verhoogd.
Vondst van de Week
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter, instagram en facebook houden zij u op de hoogte.
Cas Nagtzaam