Vooral de zweefmolen was heel populair, zelfs de volwassenen stonden ervoor in de rij. Deze attractie was een cadeau van Ons Genoegen, de volkstuinvereniging aan de Timorstraat.

Schenkingen en donaties aan de speeltuinvereniging waren heel welkom. Direct na de oorlog startte de wederopbouw van het land. Voor de speeltuin in De Kooi waren nieuwe speeltoestellen nodig. Speeltuinvereniging Oosterkwartier had daarvoor ƒ 187,98 in kas. Voor een verenigingsgebouw spaarde de vereniging een bedrag van ƒ 2.035,00, aldus het Leidsch Dagblad van 27 februari 1946. Ook kwam er geld uit de kas van de Commissie 'Schoolkindervoeding In Oorlogstijd'. Uiteindelijk maakte Fabriek Drakenburgh, ook gevestigd in De Kooi, de toestellen voor in de Leidse speeltuin. 

'Het groote moment waarop wethouder Van Schaik
het lint doorknipt, waarmede de tuin voor de jeugd is
heropend', Leidsch Dagblad | 1946 | 24 juni 1946 | pagina 1. 

Opgericht vanuit een ideaal
Speeltuinvereniging Oosterkwartier is opgericht in 1929 op initiatief van woningbouwvereniging De Eendracht vanuit een ideaal: ' … kinderen moeten al jong geleerd worden, dat zij niet voor zichzelf hebben te zorgen, er moet plaats in hun hart zijn voor anderen; ook voor het dierenrijk voor bloemen en planten.' Behalve de goede invloeden van het huisgezin, kon het werk van een Speeltuinvereniging hieraan ook een bijdrage leveren (Leidsch Dagblad | 1929 | 29 augustus 1929 | pagina 2 | 1929 | 29 augustus 1929 | pagina 2). De vereniging zamelde geld in voor een nog aan te leggen speeltuin en organiseerde elk jaar een Sinterklaasviering en een zomerfeest.

Realisatie in 1932
De aanleg van de speeltuin begon pas in 1932. De gemeente stelde het terrein beschikbaar en betaalde de aanleg en inrichting. De vereniging moest zelf zorgen voor de exploitatie. Gezinnen met jonge kinderen konden lid worden van Speeltuinvereniging Oosterkwartier en betaalden destijds een contributie van ƒ 0,10 per week. Dat werden er zo’n 300 gezinnen met samen zo’n 900 kinderen die wekelijks in de speeltuin terecht konden. 

 Berichtje in de Leidsche Courant met de winnaars van verschillende wedstrijdjes.
Leidsche Courant | 1941 | 15 september 1941 | pagina 3.

Speeltuinverenigingen
Buurt- en Speeltuinvereniging Oosterkwartier was niet de eerste kwartierspeeltuin van Leiden. Eerdere initiatieven waren Buurt- en Speeltuinvereniging Zuiderkwartier (1926), Buurt- en Speeltuinvereniging Noorderkwartier (1927) en Buurt- en Speeltuinvereniging Westerkwartier (1928). Het voorbeeld hiervoor kwam uit Amsterdam. Hier opende in 1902 de eerste Nederlandse speeltuinvereniging aan de Czaar Peterstraat in Amsterdam, opgericht door Uilke Klaren.1 Zijn motto was: "Niet de jeugd is misdadig, maar de samenleving want zij ontneemt de jeugd alle gelegenheid tot spelen, tot goede lichamelijke ontwikkeling. Geef de jeugd gelegenheid zich lichamelijk te ontwikkelen en dit te doen samengaan met haar geestelijke ontwikkeling, en ‘t zal de jeugd verheffen.” In 1929 kreeg Leiden een overkoepelende organisatie Leidse Bond van Speeltuinen. Deze bestaat nog steeds en heeft nu 14 speeltuinen onder zijn beheer, waaronder de Speeltuin Oosterkwartier.2

Met dank aan
Voor deze Vondst van de Week bedanken we Wil Spies. Zij vond de oude filmbeelden bij haar thuis, onder in een kast en schonk ze aan Erfgoed Leiden en Omstreken. Heeft u nog oude filmbeelden in uw bezit die interessant voor ons kunnen zijn? Wij horen het graag! 

Sigrun Brouwer

Vondst van de Week
Vondst van de Week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, Twitter, Instagram en Facebook houden zij u op de hoogte.

Bronnen:

1. https://anderetijden.nl/aflevering/226/Naar-de-speeltuin
2. https://www.speeltuinenleiden.nl/oosterkwartier/ 

Aan te bevelen literatuur:

1. Peter Selten, Carlinde Adriaanse en Barbara Becker, 'Af en toe met pa en moe … , De speeltuinbeweging in Nederland', 1996, Uitgeverij De Tijdstroom BV, Utrecht.