Erfgoed Leiden en omstreken

Info

#VVDW: reclame van een slijterij

De eigenaar van een monument ontdekte sporen van oude belettering op de ruit boven zijn voordeur. De letters zijn een mooi voorbeeld van reclamevoering aan het begin van de 20ste eeuw. Als je goed kijkt zie je de letters ‘F.J. Wakka’ en daar onder ‘vergunning’. Het gaat om de reclame van een slijterij. Ook bijzonder, omdat de ruit al die tijd behouden is gebleven.

 De gevel met pui van het pand in de Kraaierstraat. Op de ruit boven de voordeur zijn onder een bepaalde hoek sporen van reclameletters te zien. Foto: Erfgoed Leiden en Omstreken.

De eerste advertentie die melding maakt van de firma Wakka aan de Kraaierstraat dateert van 6 februari 1886. Het gaat dan om een vergunningaanvraag voor de verkoop van sterke drank, door Catharina van Zonneveld, huisvrouw van Jozef Catharina Wakka. Sinds 1882 golden er in Nederland wettelijk vastgelegde regels voor drankslijters.

 De reclameuiting op de ruit boven de voordeur van de vm. slijterij. Foto: Erfgoed Leiden en Omstreken.

De firma Wakka
In 1908 wordt de firma in de kranten voor het eerst F.J. Wakka genoemd . Dat kan goed samenvallen met de oprichting van de winkelpui in de Kraaierstraat en het schilderen van de reclameletters ‘F.J. Wakka’ en ‘vergunning’ op het raam boven de entree. Na het overlijden van F.J. Wakka, wisselde in 1936 de kleinhandel in gedistilleerd van eigenaar. Vanaf dan wordt de drankenhandel in de kranten steeds ‘Erven F.J. Wakka’ genoemd.

Wie wijn wenst
Wakka verkocht naast sterke drank ook wijn. Zo is te lezen in een advertentie in het Leidsch Dagblad. ‘Wie wijn wenst waarschuwt Wakka’ staat in een advertentie voor Vaderdag. Ook kon je er terecht voor port, sherry, vermout, bier en limonade. Een foto uit 1973 uit ons archief toont de slijterij nog in functie (links een stukje van de gevel op de foto).

 Advertentie van Wakka in het Leidsch Dagblad van 15 juni 1960. Collectie Erfgoed Leiden en Omstreken.

Verwijdering van de letters
In 1980 werd de slijterij opgeheven. Op een gegeven moment zijn de geschilderde letters van het glas verwijderd, maar onder een bepaalde hoek blijft een afdruk ervan nog zichtbaar. De huidige eigenaar ontdekte dit en onderzoekt nu de mogelijkheid om de letters terug te laten schilderen, om deze geschiedenis weer voor iedereen zichtbaar te maken.

Geschilderde reclameletters
Eind 19de en begin 20ste eeuw was het gebruikelijk de naam van de firma op de etalage-ruit te schilderen. Dat zien we bijvoorbeeld op een foto uit circa 1900 van de hoek van de Haarlemmerstraat en de Prinsessekade en op een foto van de Albert Heijn aan de Haarlemmerstraat uit begin 20ste eeuw. Dat werd gedaan door een zogenaamde letterschilder, een specialist in het uit de hand schilderen van sierlijke letters.

 Winkelpand op de hoek van de Haarlemmerstraat en de Prinsessekade (toen Paardesteeg), ca. 1900. Op de deur  is de naam van de zaak aangebracht (S.H.C. Smits), op de ruiten de koopwaar. Fotograaf onbeken. Collectie Erfgoed Leiden en Omstreken.

 De Albert Heijn aan de Haarlemmerstraat 188, begin 20ste eeuw. Fotograaf onbekend. Collectie Erfgoed Leiden en Omstreken. 

Letterschilder
Dat letterschilder een beroep was, bewijst een krantenberichtje uit 1908 van ‘Kamphues, Reclame- en Letterschilder’. Later, in de jaren 20 en 30 werden er steeds vaker metalen losse letters en uitsteekreclames toegepast en experimenteerden winkeliers met neonreclames. Eind 20ste eeuw kwam de verlichte lichtbak in het stadsbeeld.

Subsidie
De gemeente Leiden kent een subsidieregeling voor het verwijderen van storende reclames en aanbrengen van passende gevelreclame, conform het Modellenboek Gevelreclame.

Vondst van de Week
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter, instagram en facebook houden zij u op de hoogte.

Cas Nagtzaam
25 november 2021

 

 

kaart