De metalen leuningen van de Grote Havenbrug (ca. 1930) zijn tegenwoordig wit geschilderd. Deze egale kleurstelling maakt dat de fraaie en doordachte vormgeving van de brug volledig verloren gaat. Nu de brug toch toe is aan een onderhoud- en verfbeurt, heeft Erfgoed Leiden en Omstreken onderzoek laten doen naar de oorspronkelijke kleurstelling.
Gezicht op de Grote Havenbrug, gezien vanaf de Haven naar de Haarlemmerstraat (detail). De foto toont o.a. aan dat egaal wit niet de oorspronkelijke kleurstelling van de leuningen is geweest (Foto ca. 1930. Collectie Erfgoed Leiden en Omstreken, GN004231)
Van archief naar microscoop
Zwart-wit foto’s uit de jaren ’30 laten zien dat de brugleuningen oorspronkelijk in meerdere tinten geschilderd waren. Helaas wordt nergens in de gevonden archiefstukken een concrete aanwijzing voor de kleurstelling gegeven. Omdat de leuningen in het verleden geheel kaal zijn gehaald, bood in eerste instantie ook het kleuronderzoek ter plekke geen uitkomst. Tot uiteindelijk een klein verfmonster, genomen in een verborgen naad, onder de microscoop gelegd en geanalyseerd. Toen bleek dat de eerste afwerklagen grijs zijn geweest. Het verfmonster werd daarop in een laboratorium onderzocht. Het gevonden grijs was vrij donker en bestond uit witte en zwarte pigmenten met een beetje oker en blauw. Die laatste twee gaven het grijs een subtiele groene zweem. Een zelfde kleur werd aangetroffen in een verfmonster genomen op het kozijn van de deur naar de voormalige politiepost, onderdeel van het brugcomplex. Op archieffoto’s is te zien dat ook die deur in meerdere tinten was geschilderd.
Deel van de leuning van de Grote Havenbrug: boven in huidige witte kleur, onder het proefvlak in historische kleuren
Uit de verf
Uitgaande van het gevonden grijs en hetgeen zichtbaar is op de oude foto’s, is nu een kleurenplan gemaakt voor de Grote Havenbrug. Donkergrijze buizen en staven wisselen af met zwarte bollen en lichte platen. Die drie tinten komen ook terug op deuren van bij het complex horende gebouwtjes. De in grijstinten opgezette proefvlakken laten zien dat de Grote Havenbrug daarmee een stuk beter uit de verf komt.
Microscoopfoto van verfmonster genomen op de leuning van de Grote Havenbrug, 200x vergroot
Amsterdamse School
Het gehele Havenbrugcomplex bestaat uit de rolbasculebrug en enkele gebouwtjes: een brugwachtershuisje met politiepost, een transformatorgebouw, een urinoir en vier lantaarnpalen. Van der Mark en Van der Vlis ontwierpen het geheel eind jaren ‘20 in de stijl van de Amsterdamse School. Deze kenmerkt zich door expressieve, plastische vormen en bijzondere decoratieve details. Kleurstellingen dragen in belangrijke mate bij aan de uitstraling. Vooral in Amsterdam zijn veel voorbeelden te vinden.
Gezicht op de Haven met op de voorgrond Havenplein en Grote Havenbrug (Foto ca. 1930. Collectie Erfgoed Leiden en Omstreken, GN006644)
Leids kleurenproject
Dat kleuren een belangrijk onderdeel zijn van het historisch stadsbeeld, bewijst het Leids kleurenproject: al vele historische gevels zijn in hun oorspronkelijke kleuren geschilderd met behulp van de Subsidieregeling Historisch Stadsbeeld.
Monique Roscher
Over Vondst van de week (#VVDW)
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site en het het twitter-account ErfgoedLeiden houden zij u op de hoogte.
Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'