Tijdens het inventariseren van een aanvulling op het archief van de familie Muller, stuitte archivist Michiel van Halem op een map met kaartmateriaal. De gedetailleerde kaarten zijn getekend met potlood en inkt op (meestal aan elkaar geplakte) pagina’s van schoolschriften. Ook is er één schriftje met kaarten en plattegronden. Uit een notitie in het schriftje blijkt het te zijn van Frans Pieter Muller (1883- 1973).
Op het eerste gezicht lijken het gewone topografische kaarten, maar wanneer je er iets aandachtiger naar kijkt, valt op dat deze kaarten van fictieve landen en gebieden zijn. Frans Pieter heeft een hele wereld ontworpen, geïnspireerd door bestaande continenten. Deze continenten heeft hij in meer of mindere mate verder uitgewerkt. Verscheidene blaadjes zijn weer aan elkaar te leggen, andere zijn op een grotere schaal.
Hele, verzonnen continenten zijn door Frans Pieter getekend
We zien steden, bergketens, rivieren, eilandengroepen, wegen en spoorwegen. Tobern is de hoofdstad van de provincie Codi, Tander die van Abbaland, Taflen heeft 183.000 inwoners. Van sommige steden, zoals Cohlberg en Gangeren, heeft Frans Pieter ook de stadsplattegrond getekend, vaak met sporen van vestingwerken. Spoorwegen zijn op alle kaarten in overvloed aanwezig. Tussen de schetsen en tekeningen zitten ook aantekeningen over de diverse spoorwegmaatschappijen, dienstregelingen en tarieven (in de valuta ‘kepel’).
Hij tekende ook graag stadsplattegronden, met daarin ook veel aandacht voor de spoorwegen
Het schriftje is gedateerd: 1893. Frans Pieter Muller is geboren op 25 april 1883 in Groningen. Hij was dus 10 jaar oud toen hij dit tekende. Over zijn jeugd weten we niet veel. Zijn vader Pieter Lodewijk Muller was eerst leraar aan het gymnasium in Leiden, werkte daarna bij het Rijksarchief (nu Nationaal Archief) en werd daarna hoogleraar geschiedenis in Groningen. In december 1883 werd Pieter Lodewijk hoogleraar in Leiden. Hij kocht een huis aan de Oude Vest, nr. 45, naast de schouwburg, waar het hele gezin ging wonen. Waarschijnlijk heeft Frans Pieter zijn wereld in dit huis vormgegeven.
Opmerkelijk is dat Frans Pieter uiteindelijk zenuwarts is geworden. Hij promoveerde in 1919 met zijn proefschrift ‘Denken, streven en werkelijkheid’ en in 1942 schreef hij ‘Menschen die niet begrepen worden’.
Susan Suer
Over Vondst van de week (#VVDW)
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site en het het twitter-account ErfgoedLeiden houden zij u op de hoogte.
Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'