Een briefje uit 1606, afkomstig uit het archief van de kerkmeesters van de ambachtsheerlijkheid Leiderdorp, toont wat een rekkelijke (remonstrante) predikant had te verslikken in de beginperiode van de geloofsstrijd tussen Arminius en Gomarus. De toenmalige predikant van Leiderdorp, Adriaen van den Borren, was een rekkelijke, een aanhanger van de ideeën van Arminius. Diens ideeën over vrije wil, waarbij men kiest om te geloven, botsten met de tot dan gangbare leer van Gomarus, volgens welke het geloof door God wordt ingegeven.

Het scheldbriefje uit 1606 is afkomstig uit archiefnummer 0505, inventarisnummer 232.

Dit verschil van mening leidde tot grote discussies en het uit het ambt van predikant zetten van 200 remonstranten bij de Synode van Dordrecht in 1619. Daaronder ook Adriaen van den Borren, die in dit briefje nog beticht wordt van het vol zijn van bedrog, haat en nijd. Vele afgezette predikanten richtten vervolgens de Remonstrantse Broederschap op om door te kunnen gaan met preken.

Het dossier waar dit briefje bij hoort bevat een notariële verklaring over het beëindigen van een geschil tussen de schoolmeester Jan de Hersin en de predikant. Uit dit (anonieme) hekeldicht kan worden opgemaakt dat de schoolmeester het niet eens was met het gepreekte. De ruzie liep zo hoog op, dat de notaris het officieel vastlegde toen de ruzie als voorbij werd geacht. Van den Borren hield een bewaard gebleven verzoenende preek en alles was weer pais en vree. Vier jaar later is de schoolmeester echter om onbekende redenen alsnog Leiderdorp uitgegooid.

Joris van Maanen, stagiair Archiefschool van de Hogeschool van Amsterdam

Over Vondst van de week (#VVDW)

Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site en het het twitter-account ErfgoedLeiden houden zij u op de hoogte.

Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'