De vondst van deze week is een houten gewelfd plafond boven een verbindingsgang uit de 17de eeuw. Dit plafond kwam tevoorschijn bij verbouwingswerkzaamheden van de winkelruimte op de begane grond van Breestraat 89.
In 1933 werd Breestraat 89 ingrijpend gemoderniseerd, waarna J. Du Pon er in 1934 een nieuwe zaak in ‘Juweelen, Goud, Zilver, Horloges’ opende. Het gebouw kreeg daarbij een nieuwe voorgevel, in een expressionistische architectuur in de stijl van Dudok. Bouwhistorisch onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat daarachter nog steeds een veel ouder gebouw verborgen zit. De oudere bouwdelen bestaan vanaf de Breestraat uit een voorhuis, een hier tegenaan gebouwd achterhuis, vervolgens twee verbindingsgangen met daartussen een binnenplaats, en ten slotte een tweede achterhuis. Het voorhuis zal dateren uit de (late-)middeleeuwen. De achterhuizen en verbindingsgangen zijn een grote uitbreiding uit de zeventiende eeuw. Deze bouwgeschiedenis past goed bij de economische ontwikkeling van Leiden en het bouwen en wonen door de eeuwen heen.
Achter het eikenhoutenplafond kwam een gebogen grenenhouten draagconstructie tevoorschijn
De eigenaar die verantwoordelijk was voor de zeventiende-eeuwse verbouwing had ook aandacht voor de architectuur van de binnenplaats. De gevels van de verbindingsgangen hadden aan de binnenplaats een verfijnde architectonische expressie met een kroonlijst op geblokte pilasters. Eén van de verbindingsgangen had een gewelfd plafond op een omlopende kroonlijst. Dit plafond bestond uit gebogen eikenhouten delen, op een gebogen grenenhouten draagconstructie. In later tijd is het plafond geschilderd, eerst bruin, later olijfgroen en groen.
Gewelfde houten gangplafonds zijn zeer zeldzaam in Leiden. Andere bekende voorbeelden bevinden zich in het Herenlogement, vermoedelijk een ontwerp van toenmalig stadsarchitect Willem van der Helm uit 1659 en in de entreegang van het woonhuis Pieterskerkhof 40, vermoedelijk van omstreeks het midden van de zeventiende eeuw.
Het groene plafond heeft door de eeuwen heen verschillende kleuren gehad
Breestraat 89 is, vanwege zijn relatief recente voorgevel, geen monument. Dit betekent dat het zeldzame plafond geen bescherming kende. Het is helaas bij de recente verbouwing grotendeels gesloopt. Daarbij verdwenen ook de ganggevels met pilasters die aan de vroegere binnenplaats lagen.
Edwin Orsel
Over Vondst van de week (#VVDW)
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site en het het twitter-account ErfgoedLeiden houden zij u op de hoogte.
Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'