De Leidse Kermis was een jaarlijks terugkerend evenement tussen 1854 en 1910. Waarschijnlijk is de kermis ontstaan uit een jaarmarkt, gehouden rond Hemelvaartsdag. Vanaf 1854 was de kermis in de laatste week van juli. De kermisattracties strekten zich uit vanaf Molen de Valk via de Beestenmarkt, Turfmarkt, Apothekersdijk, Boom-, Aal-, Vis- en Botermarkt tot het Van der Werffpark. Het aanbod was zeer gevarieerd. Behalve draaimolens, stoomcarrousels en schiettenten, waren er kramen met allerlei soorten voedsel, wafels en poffertjes. En wat te denken van waarzegsters, tentoongestelde personen met vreemde lichamelijke afwijkingen, gedresseerde dieren, tenten met panorama’s en goochelaars? Er was voor ieder wat wils.

Variété in de Stadsgehoorzaal

Behalve bij het vertier langs de straat kon men ook in de Stadsgehoorzaal aan de Breestraat terecht. Daar waren in de Kermisweek voorstellingen van rondreizende gezelschappen met acrobaten en variétéartiesten.

Tijdens de kermis van 1907 trad J.F. Strengholt’s Elitegezelschap er op van maandag 22 tot en met vrijdag 26 juli. Het affiche dat deze keer ‘Vondst van de Week’ is, laat zien waarvan men tijdens de ‘buitengewoon schitterende voorstelling’ van dit gezelschap kon genieten.

Voor 1 gulden zag het publiek Chinese acrobaten aan hun ‘haarstaart’ door de zaal zwieren, humoristische duo’s optreden, pantomimes, door ‘elektrische uitvindingen’ bewerkstelligde optische illusies en zelfs een ‘voltigeur’ die salto’s op een draadkabel maakte. Dit alles begeleid door een orkest en met een feestelijk gedecoreerd toneel zal de bezoekers een onvergetelijke ervaring hebben gegeven.

Afschaffing vanwege 'botvieren zinnelijkheid'
Niet iedereen was even gecharmeerd van de Leidse kermis, die ook werd gezien als een vermaak waarmee het volk zich ‘zedelijk en stoffelijk zou bederven’. Men zou ‘zijn zinnelijkheid botvieren’ tijdens deze kermisweek, die aanleiding was tot uitspattingen.

Op 20 oktober 1910 werd, tot verdriet van velen, door de Leidse gemeenteraad het voorstel tot afschaffing van de kermis aangenomen.

Renée Claesen, Erfgoed Leiden en Omstreken

Over Vondst van de week (#VVDW)

Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte. Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'.