In Breestraat 73 bevindt zich op de begane grond sinds kort weer een vestiging van boekhandel “De Slegte”. De verdiepingen staan momenteel leeg. OASA, een Leids architectenbureau, heeft de opdracht gekregen om boven de winkel appartementen te realiseren.
In dat kader werd het pand bouwhistorisch onderzocht. Tijdens het onderzoek werden bijzondere elementen ontdekt zoals rankenschilderingen op de samengestelde balklaag, een 18de-eeuwse lantaarn die licht verschafte aan het trappenhuis, een plank met 16de-eeuws opschrift en in het kamertje achteraan op zolder een zogenaamde Keulse goot.
De Keulse goot bestaat uit een houten bekisting ingelegd met lood en daarop een houten deksel.
Keulse goot
Een Keulse goot is een goottype waarbij hemelwater wordt afgevoerd. Niet langs de buitenzijde van het dak, maar binnendoor. Het is een open kanaal dat water binnendoor het gebouw transporteert tot bij een andere goot of afvoerpunt. Het water is afkomstig van een goot waaraan geen rechtstreeks afvoerpijp kan worden bevestigd.
Architecturale oplossing
Een Keulse goot wordt bij gebouwen vaak toegepast als architecturale oplossing wanneer hemelwaterafvoerpijpen het gevelaanzicht ontsieren. Het regenwater wordt dan naar de zij- of achterkant omgeleid. In het geval van Breestraat 73 heeft het toepassen van een Keulse goot alleen praktische overwegingen. In de 19de eeuw werd in de zolder van Breestraat 73 aan de achterzijde een kamer opgebouwd.
Fase voor de 19de eeuw waarbij een gemeenschappelijke zakgoot
tussen de daken het regenwater van de dakschilden aan de achterzijde afvoert.
Fase in de 19de eeuw waarbij in de zolder van Breestraat 73 een kamer wordt
uitgebouwd en de goot wordt geblokkeerd.
Daarbij werd de zakgoot, die op de gezamenlijke bouwmuur lag, gedeeltelijk geblokkeerd en moest het regenwater worden omgeleid binnendoor via het nieuwe kamertje in de uitbouw van Breestraat 73.
Regenwaterafvoer langs binnenzijde van de zolderkamer
Zeldzaam
Keulse goten zijn vrij zeldzaam. Ze zijn namelijk niet voor de hand liggend om de eenvoudige reden dat je het regenwater dat je doelbewust wil buitenhouden toch naar binnen brengt. In Leiden werden al eerder Keulse goten aangetroffen in Stille Rijn 11 en in Rapenburg 61, beide 18de-eeuwse constructies. De benaming “Keulsche goodt” kwam al veel eerder voor, zoals blijkt uit een bestek van Rapenburg 31 uit februari 1664.
Pieter-Jan De Vos, Erfgoed Leiden en Omstreken
Over Vondst van de week (#VVDW)
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte. Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'.