Het Metalen Kruis 1830 – 1831 werd aan alle oud-strijders verleend die deel hadden genomen aan de krijgshandelingen tijdens de Belgische opstand in 1830 – 1831. Voor soldaten die vrijwillig en zonder handgeld hieraan hadden deelgenomen was er de Metalen Kruis Vrijwilligers 1830 – 1831. De vereniging kende een uitgebreid netwerk van plaatselijke afdelingen. Grote plaatselijke afdelingen werden ingedeeld in secties: een eerste sectie voor “de beschaafden stand” en een tweede sectie voor “den fatsoenlijken burgerstand”. Ja, onderscheid moest er zijn in die tijd.

Oprichting

Op 5 november 1853 werd in Leiden door mr. H.C. Huyser, dr. C. Leemans en B.W. Wttewaal de eerste sectie opgericht met het doel van vriendschappelijk verkeer, tot voortdurende herinnering aan het vroegere krijgsmansleven, in vaderlandschen zin, vrij van alle eenzijdigheid op het gebied van Staat en Kerk, en tot bevordering van den in de gedenkwaardige jaren 1830 en 1831 vooral zo krachtigen volkszin, ook bij het jongere geslacht, bij de jeugdige zonen des lands. Genoemde oprichters vormden samen met H. Henkes en H.M. Manger Muntz het bestuur.

Op 20 februari 1854 werd in Leiden de tweede sectie opgericht. De Leydse Courant van 24 februari 1854 geeft hiervan een uitvoerig verslag. In de avond van 20 februari hadden zich in de Kleine Gehoorzaal zo’n veertig leden uit de burgerstand verzameld. Er werd een bestuur gekozen. Vervolgens werden de leden uitgenodigd om in de Groote Gehoorzaal muziekuitvoeringen bij te wonen. Zij werden onder aanhef van gevarieerde en geliefkoosde volksliederen hartelijk verwelkomd. Daarna werd getoast op de beschermheer van de vereniging Z.M. Koning Willem III en op de burgemeester Graaf van Limburg Stirum.

De eerste en tweede sectie werden op 13 augustus 1878 samengevoegd. Voortaan gingen de beide Leidse verenigingen verder onder de naam Vereenigde 1^ste en 2^de sectie Het Metalen Kruis, afdeeling Leiden. Dit zal ongetwijfeld te maken hebben gehad met het teruglopen van het aantal leden door overlijden.

Portretten

In het archief zit een bijzonder album met 46 fotoportretten van de leden en ereleden van deze vereniging. Zij zijn met al hun onderscheidingen afgebeeld. Stamboomonderzoekers kunnen hierin wellicht een fotootje van hun voorouders vinden. Het album heeft een indrukwekkende kaft en is wegens de 50^ste herdenking van de Tiendaagse Veldtocht in 1881 samengesteld.

Op 5 oktober 1896 meldde het Leidsch Dagblad dat H.A. van Ingen Schenau sr. nog het enige in leven zijnde lid van de Leidse afdeling van Het Metalen Kruis was. Door de donateurs en ereleden werd besloten de vereniging niet te ontbinden zolang hij nog leefde. Hij stierf op 3 oktober 1897 te Leiderdorp in de leeftijd van 85 jaar. Hiermee hield de vereniging op te bestaan.

André van Noort, Erfgoed Leiden en Omstreken (foto's Jan Lagas, ELO)

Over Vondst van de week (#VVDW)

Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte. Bekijk ook andere archiefvondsten, bodemschatten én bouwgeheimen via 'Erfgoed in Kaart'.