Een bijzondere vondst tijdens het zoeken naar gegevens over het raadhuis van Noordwijk: een stapeltje lapjes. De lapjes komen uit het archief van het gemeentebestuur van Noordwijk (1925-1950). Het dossier bevat correspondentie over verbouwingen uit die tijd en ook deze lapjes. Ze blijken staaltjes ‘verduisteringsstof’ van de Weverijen Wyers te zijn.
Opdracht tot verduisteren
Van Dale zegt: ver.duis.te.ren (verduisterde, heeft verduisterd) 1. donker(der) maken; (in oorlogstijd) alle lichten doven of alle lichtopeningen afsluiten 2. wederrechtelijk in bezit nemen van wat je beheert: gelden verduisteren
Direct aan het begin van de Duitse bezetting in 1940 kreeg de Nederlandse bevolking een plicht opgelegd: men moest verduisteren. Dit betekende dat de straatverlichting uit ging en dat auto- en fietslampen afgeschermd moesten worden. De reden hiervoor was het belemmeren van geallieerde bommenwerpers hun weg te vinden richting Duitsland. Ook waren de doelen die geraakt moesten worden moeilijker te vinden. Niet alleen de buitenverlichting werd verboden: de binnenverlichting van gebouwen mocht niet meer buiten zichtbaar zijn. Alle eigenaren van panden kregen hiermee te maken. Ook de gemeentelijke gebouwen in Noordwijk moesten dus (op eigen kosten) verduisterd worden.
Opmeten
Behalve de brief van Wyers van 20 juni 1940 waarbij één van de staaltjes was gevoegd, zitten er nog wat stukken in het dossier, zodat we het verhaal even verder kunnen volgen. In juli en augustus werd door Gemeentewerken gemeten en gerekend en besloten om groen linnen stof af te nemen via C. Baalbergen Woning-Inrichting in Noordwijk Binnen. Men kiest zuinig èn optimistisch voor de groene stof omdat dit ‘de eenige [is] die na den oorlog waarde als sluitgordijn behoudt […]’.
Order geannuleerd
Echter, de Directeur van Gemeentewerken komt op 11 september 1940 met een teleurstellende mededeling: ‘Voor de afdeelingen Algemeene Zaken en Financiën waarvan in het voornemen lag groene stof te gebruiken, en inmiddels opdracht aan C. Baalbergen alhier is gegeven, bereikt mij heden het bericht dat de verduisteringsstof niet kan worden geleverd wegens ingebruikneming van de weefgetouwen door de Duitsche weermacht. Baalbergen ziet zich genoodzaakt deze order te annuleeren. Ik stel U voor ook deze afdeelingen voorloopig met papier te verduisteren.’
Uit het archief blijkt niet of de gemeente later in de oorlog wel over verduisteringsstof kon beschikken. In het gemeentearchief is daarover niets te vinden.
Weverijen Wyers
De Weverijen Wyers (eigenlijk J.P. Wyers’ Industrie- en Handelsonderneming NV) was een groothandel in producten voor het inrichten van interieurs. Winkeliers, woninginrichters en stoffeerders konden bij ‘le Pee-Wee’ terecht voor stoffen, meubelen en vloerbedekking. Het bedrijf was al in 1797 in Dordrecht opgericht en is in 1995 failliet gegaan.
Meyltje van Aalst
Bronnen:
Inventarisnummer 448 uit het archief van het gemeentebestuur van Noordwijk, (1896-1924) 1925-1950 (1951-1982).
Inventarisnummer 401 uit het archief van het gemeentebestuur van Noordwijk, (1734) 1951-1980 (2009).
RKD.nl, vandale.nl