Tijdens de restauratie in Oude Rijn 27 is recent een fraaie houten rondboog aangetroffen. Deze rondboog bevindt zich in de gang op de begane grond van dit voormalig studentenhuis en is geheel volgens de opvattingen van de Hollandse renaissance vervaardigd en te dateren omstreeks 1600. De boog is voor Leidse begrippen vrij rijk aan decoratie en tot dusver niet eerder aangetroffen in de stad.
Voorzijde van het renaissance-boogje uit ca. 1600 ter hoogte van de voorkamer
Rondboog in renaissance-motieven
In de gang op de begane grond van het pand werd een fraai ornament aangetroffen, een op consoles gelegen grenenhouten rondboog met geïmiteerde tussenstenen en een sluitsteen – geheel volgens renaissance motieven. Renaissance betekent letterlijk wedergeboorte en duidt op de herontdekking van de levensopvattingen en kunsten van de klassieke oudheid. Karakteristiek voor de Hollandse renaissance is dat wel motieven van de Italiaanse renaissance werden overgenomen, maar de traditionele bouwmethodes gewoon werden voortgezet. In Holland was het belang van symmetrische bouwmassa’s, van regelmatige bouwlichamen en proportieverhoudingen van minder belang. Ook de ornamenten, die in Italië aan strakke regels waren gebonden, werden in de deze gewesten vrijelijk toegepast.
Voorzijde van het renaissance-boogje uit ca. 1600 ter hoogte van de gang
De rondboog bevindt zich boven de oorspronkelijke doorgang van de voorruimte naar de gang die langs de achterkamer loopt. Dit soort getoogde openingen werd in de meeste Leidse huizen uit deze periode toegepast, zoals ook duidelijk zichtbaar op een foto van Oranjegracht 91, dat vlak na 1659 werd gebouwd.
Oranjegracht 91: Oorspronkelijke opzet van 17de-eeuwse voorkamer met een getoogde doorgang ter hoogte van de gang.
Wellicht waren de getoogde doorgangen vaak sober van opzet. De rondboog aangetroffen in Oude Rijn 27 is vrij rijk geornamenteerd voor Leidse begrippen en tot dusver niet eerder aangetroffen in de stad. Zoals gemeld beantwoordt het unieke ornament aan de decoratieve opvattingen van de Hollandse renaissance. De boog is een rondboog – een halve cirkel – een geliefde geometrische vorm in deze periode vanwege de harmonische proporties. Bovenaan bevindt zich een geïmiteerde houten sluitsteen en op halve hoogte bevinden zich houten geïmiteerde tussenstenen. Rechts onderaan bevindt zich een gesneden console met ojief-profiel en aan de voorzijde een in reliëf gesneden krul. De boog heeft een duidelijke voor- en achterkant, waarbij de prononcerende delen zich aan de voorzijde bevinden. De rest van het vroeg 17de-eeuwse interieur is nog slechts fragmentarisch aanwezig en beperkt zich tot enkele consoles, gesneden in de vorm van de Leidsche klos, en enkele sleutelstukken met ojiefprofiel.
Opname van de rondboog kunt u bekijken via deze link: