Museum De Lakenhal vernieuwt – een combinatie van restauratie, renovatie en een grote uitbreiding aan de Lammermarkt. Tijdens de verbouwing kwamen in de hoofdvleugel funderingen tevoorschijn van oudere indelingen van de voormalige keurhal. In samenwerking met Museum De Lakenhal werden de funderingen door de bouwhistorici van Erfgoed Leiden ingemeten en in context geplaatst. Er zijn resten aangetroffen van de oorspronkelijke bouwfase in de 17de eeuw, de verbouw tot stedelijk museum aan het einde van de 19de eeuw en verbouwingen hiervan in de 20ste eeuw. Van de oudere voorganger – de lakenhal werd gebouwd op het bedrijventerrein van stadsmeestermetselaar Hendrick van Bilderbeeck uit 1611 – werden geen duidelijke sporen meer aangetroffen.
Funderingen onder de hoofdvleugel van Museum De Lakenhal
Classicistisch stadspaleis als keurhal
De lakenhal is oorspronkelijk gebouwd als keurhal voor wollen lakense stof. Stadsbouwmeester Arent van ’s-Gravesande (ca. 1610-1662) kreeg de opdracht een classicistisch stadspaleis te ontwerpen. De hal moest de kwaliteit en internationale reputatie weerspiegelen van de stoffen die Leiden in de Gouden Eeuw zo rijk maken. Dit is nog steeds, met name aan het exterieur, zichtbaar.
Documentatie van de gevonden funderingen Tekening: PJ De Vos
Funderingen van 1640 tot 1934 teruggevonden
De hoofdvleugel was bij de bouw omstreeks 1640 in drieën verdeeld, zoals zichtbaar op de documentatiestekening. Links bevindt zich nog de fundering van een steektrap naar de eerste verdieping en van een scheidingsmuur (A). Rechts bevinden zich nog de restanten van een tweede scheidingsmuur en die van een halfverdiepte kelder waarboven zich een bedstede heeft bevonden (B).
Een gelijkaardige structuur werd aangetroffen in de westelijke zijvleugel (C). Deze elementen behoren tot de oorspronkelijke bouwfase omstreeks 1640.
Tijdens de verbouwing omstreeks 1775 werd de oostelijke achtervleugel verbouwd. Daarbij werd onder andere een nieuwe waterkelder (E) aangelegd, wellicht ter hoogte van een al bestaande waterput (D).
In 1868 werd de Lakenhal, inmiddels niet meer in functie, aangewezen als stedelijk museum. Bij een verbouwing door toenmalige stadsarchitect Jan Willem Schaap verdween de oorspronkelijke indeling ten behoeve van een nieuwe. Uit deze fase resteert de fundering van een binnenmuur waarlangs een gootje richting een beerput liep. Deze verbond een toiletje vooraan in de hoofdvleugel (E, F).
Omstreeks 1890 volgde een aanbouw waarvoor een trap, die zich eerst op het binnenterrein bevond werd verplaatst naar het rechterdeel van de hoofdvleugel. De fundering van deze trap kwam ook aan het licht (G).
In de jaren 1930 volgde een nieuwe verbouwing, met nieuwe deelmuren en langs de muren kabelgoten voor de museuminstallatie. Ook deze werden onder de vloer aangetroffen (H).
Pieter-Jan De Vos
Vondst van de Week
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte.