Engelse en Russische legers landden in 1799 bij Callantsoog om de Fransen uit Nederland te verdrijven. Het was het begin van een kortstondige, maar bloedige episode in de grote oorlogen die volgden op de Franse Revolutie. In het archief van het ambacht Alkemade 1549 – 1868 bevinden zich enkele stukken over deze inval. Een aantal inwoners uit Alkemade waren met paarden en karren naar Noord-Holland getrokken om de Franse en Hollandse legers te helpen.
Zij schreven aan de municipaliteit (gemeentebestuur in Franse Tijd) van Alkemade brieven met het verzoek geld te sturen. De brieven geven een aardig beeld van de situatie daar.
Bauke de Vries
Op 5 september 1799 schreef Bauke de Vries het volgende:
Wij zijn heden te Beverwijk gekome en dierect moeste wijder weder mars na Alkmaar alwaar dat op 3 ure na bij de vijand gekampeert is en nu an de slag zal gaan. Eten en drinke is er voor ons niet te krijgen. Wij betale 6 st. voor 3 ll. brood en dat alles na advenant ons dag loon kunne wij niet me toe als wij alles van die 2 gl. moete betaale. Daarom hoopen wij dat den heer het gauw zal verzien. 6 wagens en paarde en 8 man zijn reeds in Engelse hande. 
En op 9 september 1799 schreef hij:
Ik en Piet Zwaneveld zijn gisteren morgen uijt gereden over Bergen en dat zoo op de duijn tot op Groet en daar de Engelse ons attekeerde tog met geen belang. Zij schooten maar een dertig kanon koogels op ons en onze commande Franse verdreven haar zonder canon tot in haar schanse daarom dat u lieden wel kunnen denke dat het niet vriendelijk is om het bij te woone. Wij slapen onder den blooten heemel. Voerrazie is er bij de Vranze niet meer.
Bauke de Vries schreef op 13 september 1799 dat hij het geld ontvangen had. Hij was er zeer mee ingenomen. Hij schreef dat hij het geld onder zijn maten zou verdelen. Alleen wist hij niet waar Pieter Zwaneveld was.
Het verhaal deed de ronde dat Pieter Zwaneveld gevangen zou zijn. Maar op 22 oktober 1799 schreef genoemde Zwaneveld aan de municipaliteit van Alkemade dat hij “gezont en frisch” was en dat hij spoedig geld nodig had, omdat hij anders de paarden niet in orde kon houden. Had hij geld dat Bauke de Vries eerder ontvangen had, wel gekregen? We zullen het nooit weten.
Slag bij Bergen
Op 27 augustus 1799 landde een Brits-Russische troepenmacht van 32.000 man in Noord-Holland, dat destijds deel uitmaakte van de Bataafse Republiek, een vazalstaat van Frankrijk. De strijd verliep aanvankelijk voorspoedig voor de geallieerden. Op 30 augustus werd de Nederlandse vloot bij Den Helder zonder slag of stoot verslagen en op 3 oktober werd Alkmaar bezet. De Britten en Russen rukten in vier colonnes op naar het zuiden met als doel het Frans-Bataafse leger in te sluiten. Dit geallieerde aanvalsplan leidde uiteindelijk tot een fiasco. Bij Bergen leden de geallieerden op 19 september een flinke nederlaag.
De opmars van de Engelsen en de Russen werd na de slag bij Castricum op 6 oktober definitief een halt toegeroepen. De geallieerden verloren 2.536 soldaten en 11 kanonnen. Aan de Frans-Bataafse kant sneuvelden 1.382 soldaten. Op 10 oktober tekenden de strijdende partijen de Conventie van Alkmaar waarbij de geallieerden troepen terug mochten trekken met behoud van hun buit. Op 19 november 1799 waren alle geallieerden troepen weg uit Noord-Holland.
Vondst van de Week
Vondst van de week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte.
André van Noort