In 1926 werd de winkelpui van Haarlemmerstraat 237 gemoderniseerd voor een nieuwe gebruiker: magazijn Tip-Top, een winkel gespecialiseerd in parfums, galanterieën (luxe artikelen) en schoonmaakartikelen. De nieuwe pui had links een woningtoegang. Daarnaast bevond zich het winkelgedeelte met in het midden de toegang en aan weerszijden ruime etalages. De winkelpui werd gemaakt in hout en had over de volledige breedte smalle bovenlichten.

 De winkelpui uit 1926 van Haarlemmerstraat 237. De foto is genomen in 1932. Er zit dan een beddenwinkel in de winkelruimte en er woedt een brand in de kap. Collectie Erfgoed Leiden en Omstreken, PV30652.5a

Rijdende etalages
Naar aanleiding van de opening van Tip-Top beschrijft de Leidsche Courant op 15 mei 1926 de etalages met aan de binnenzijde schuivende of verrijdbare panelen. Zo konden artikelen van binnenuit in de etalage worden gezet: ‘Het achtergedeelte van de etalages is bovendien rijdend gemaakt, zoodat zulks het werk in de etalages vergemakkelijkt.‘
Hoogleraar Bouwkunde J.G. Wattjes schrijft in zijn handboek voor ‘Constructie van Gebouwen’ uit 1933 over de inrichting van winkels. In die tijd was het gebruikelijk zo veel mogelijk  goederen achter de etalageramen van de winkelpuien zorgvuldig tentoon te stellen. De artikelen werden via indirecte verlichting beschenen. De winkelier kon van binnen uit bij de etalages door middel van een traditioneel glazen deurtje, maar ook door een modernere, schuivende glazen wand. Wattjes beschrijft ze als volgt: “schuivende glasschijven zonder hout-omlijsting; deze worden gezet in rood koperen of bronzen schoenen [een soort klemmen, red.], die op kogels in een geleide-rail van hetzelfde metaal loopen, terwijl ook de bovenkant van dito schoenen wordt voorzien.” Een dergelijke constructie van schuivende, glazen deuren zal ook de etalage van Haarlemmerstraat 237 hebben gehad.

 Artikel over de opening van Tip-Top waarin de rijdende etalages worden genoemd. Leidsche Courant, 15 mei 1926

Instorting
In 1927 staat er een advertentie van Tip-Top in het Leidsch Dagblad. De firma maakt reclame voor een uitverkoop van diverse artikelen. Van de reden van de uitverkoop wordt geen geheim gemaakt: de rijdende etalage is ingestort en hierdoor zijn diverse producten licht beschadigd geraakt. Deze kunnen bij inlevering van de krantenadvertentie met korting worden gekocht. Aan de zijkant van de advertentie staat dan ook vermeld “Uitknippen het is Uw belang”. Tot de afgeprijsde artikelen behoren: ‘pracht manicuren‘, een ‘dames laktasch‘, een ‘massief Parelcollier‘ en ‘damesportemonnaies’, maar ook ‘frizeerijzers’ en koperen punaises.

 De advertentie van Tip-Top in het Leidsch Dagblad van 1 juli 1927 

Brand
In 1932 voltrok zich weer een drama in het pand. Op 6 mei ontstond een uitslaande brand in de bovenverdieping, waardoor de kap vlam vatte. Tip-Top zat er toen niet meer. Beddenmagazijn  ‘De Speciaalzaak‘ had zich er net een maand gevestigd. Op de zolder, waar de brand uitbrak, had bewoner de heer Kruithof  manden opgeslagen waar hij in handelde. De voorraad was om onduidelijke redenen in brand gevlogen. Sinds deze brand, die de kap volledig deed uitbranden, heeft het pand een plat dak.

 Brand in de kap van Haarlemmerstraat 237 in 1932. Foto collectie Erfgoed Leiden en Omstreken PV30652.5b

Verdwenen
De winkelpui uit 1926 is inmiddels grotendeels verdwenen. Wel zijn de woningdeur en de penanten (delen tussen de gevelopeningen) nog aanwezig. Deze penanten zijn bekleed met moderne tegels. Mogelijk is een gedeelte van de bovenlichten nog aanwezig achter de bestaande luifel.

 Haarlemmerstraat 237 in 2018. Foto Giskit

Vondst van de Week
Vondst van de Week (#VVDW) is een rubriek van de erfgoedexperts van Erfgoed Leiden en Omstreken. Zij doen daarin verslag van opmerkelijke vondsten en ervaringen. Via deze site, twitter en facebook houden zij u op de hoogte.

Cas Nagtzaam