Erfgoed Leiden en omstreken

Info

Garenmarktpomp

In de zuidwestelijke hoek van de Garenmarkt staat een waterpomp die beschermd is als rijksmonument. De pomp wordt gekenmerkt door het grote zandstenen sculptuur dat er bovenop staat, een verwijzing naar de Leidse textielnijverheid. Het sculptuur betreft een zogenaamde sajetklos, een op klossen gewikkelde saaidraad, gesponnen uit schone wol en bestemd voor het weven van saai. Saai was één van de hoofdsoorten, naast stoffen als baai, grein, fustein en laken, die in Leiden geproduceerd werden. De textielsoort was grover van structuur en goedkoper dan het befaamde, fijn geweven Leidse laken.

In de zuidwestelijke hoek van de Garenmarkt staat een waterpomp die beschermd is als rijksmonument. De pomp wordt gekenmerkt door het grote zandstenen sculptuur dat er bovenop staat, een verwijzing naar de Leidse textielnijverheid. Het sculptuur betreft een zogenaamde sajetklos, een op klossen gewikkelde saaidraad, gesponnen uit schone wol en bestemd voor het weven van saai. Saai was één van de hoofdsoorten, naast stoffen als baai, grein, fustein en laken, die in Leiden geproduceerd werden. De textielsoort was grover van structuur en goedkoper dan het befaamde, fijn geweven Leidse laken.

De pomp staat al sinds de zeventiende eeuw aan de Garenmarkt, en werd wellicht geplaatst kort nadat de garenmarkt in 1632 van de Breestraat naar deze plek verhuisde. Omstreeks deze periode verschenen in stedelijk gebied ook steeds meer publieke waterpompen omdat het grondwater en het water in de grachten vervuild was geraakt, mede door de textielnijverheid.

Het huidige plein de Garenmarkt was in de voorbije eeuwen steeds bebouwd. De Garenmarkt betrof een brede straat tussen de Steenschuur en de Hoefstraat, waardoor de pomp vrijwel in het midden van de straat stond. Het huidige plein kwam tot stand nadat in de jaren zestig van de vorige eeuw het Kort Levendaal gedempt werd en huizen en fabriekspanden aan de Garenmarkt werden gesloopt. 

Benieuwd hoe dit model gemaakt is? Bekijk dan het onderstaande filmpje.

 

kaart