GT_1186. Foto: E. Koningsveld.

Ter hoogte van Weddesteeg 27 is een gevelsteen bevestigd die herinnert aan de geboortegrond van de schilder Rembrandt. De tekst luidt:

‘Hier werd geboren op den 15den juli 1606 Rembrandt van Rijn’.

De gevelsteen is een van de weinige verwijzingen naar zijn Leidse jaren, terwijl hier de basis ligt van zijn roem.

Herkomst gevelsteen

De gevelsteen stamt uit 1906, het driehonderdste geboortejaar van Rembrandt. In 1906 stond hier nog zijn geboortehuis, zij het in vervallen staat.


GT_1998 Geboortehuis Rembrandt

Er was geen animo om het op te knappen en een beschermde status kreeg het evenmin. Zonder bezwaar kwam het in handen van drukkerij Nederlandsche Rotogravure Maatschappij en werd het in 1927 met de grond gelijk gemaakt. De plaquette verhuisde naar de fabrieksmuur.

Van deze onherroepelijke actie had men in 1963 spijt. Er werd een imitatiegevel gemaakt, die de historie van Rembrandts geboortehuis moest laten herleven. Dit bleef zo tot 1980, toen ook de drukkerij werd opgedoekt en gesloopt. Sindsdien is de gevelsteen ingemetseld in het nieuwbouwcomplex in de Weddesteeg en mag u de historie er zelf bij verzinnen.

Rembrandts jaren in Leiden

Pas in 1851 kwam definitief vast te staan dat Rembrandt geboren is in Leiden. Tot die tijd deden er meerdere verhalen de ronde, onder ander dat hij in een molen buiten de stad geboren zou zijn. Dit verhaal is ontstaan omdat zijn vader een bemiddelde molenaar was, met molens in de polder. Uit de bevolkingsregisters bleek echter dat zijn familie al minstens twee generaties lang in de Weddesteeg woonde.
Op zijn 14e ging hij voor vier jaar in de leer bij de Leidse schilder Jacob van Swanenburgh. Daarna kreeg hij een jaar les van de Amsterdamse schilder Pieter Lastman en begon hij zijn eigen atelier aan het Kort Galgewater, vlakbij de Weddesteeg. Hier wisselde hij schilder- en etstechnieken uit met bevriende schilder Jan Lievens (Leiden, 1607 - Amsterdam, 1674).
Tot 1632 woonde hij bij zijn familie in de Weddesteeg en bestierde zijn atelier aan het Kort Galgewater. Hij gaf er les aan leerling-schilders waaronder Gerard Dou (Leiden, 1613-1675) en hier maakte hij zijn eerste bekende etsen en schilderijen.
De twee bekendste werken uit zijn jonge jaren zijn een historiestuk uit 1626 en een genrestuk uit ca. 1624, dat bekend staat als ‘De Brillenverkoper’. Het eerstgenoemde werk is sinds 1948 in bruikleen bij Museum de Lakenhal, het tweede is in 2012 aangekocht door dit museum, met steun van onder andere de Vereniging Rembrandt. De Vereniging Rembrandt is ook de schenker van het Rembrandt-monument tegenover de gevelsteen, op het pleintje dat sinds 2006 niet geheel toevallig is omgedoopt tot Rembrandtplaats.

Aan de witte singel 1 staat een bortsbeeld van Rembrandt

GT_1940 foto W. Devilee

Van Leiden naar Amsterdam

Op zijn 25e, hij is dan al ver buiten Leiden bekend, verhuisde hij naar Amsterdam om daar zijn fortuin op te bouwen. Vooral het portretteren van rijke koopmanslui en hun familieleden was lucratief. De grootste en beroemdste portretten die hij maakte zijn die van Maerten Soolmans en Oopjen Coppit. Hij schilderde ze in 1634, het jaar waarin hij trouwde met Saskia van Uylenburgh. Vijf jaar later begon hij aan wat wij nu kennen als De Nachtwacht.


GT_1998

Bronnen:

Herman Beliën en Paul Knevel, Langs Rembrandts roem, 2006.
Roelof van Straten, Rembrandts Leidse Tijd, 1606 – 1632, 2005.
Website van Museum de Lakenhal.

Opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden, zie verder ons colofon.