.......
GT_1218 R. foto W. Devilee

In de walmuur van het Steenschuur, voor het Kamerlingh Onneslaboratorium, op de plaats waar het befaamde kruitschip lag afgemeerd, bevindt zich een gedenkplaat ter herinnering aan de kruitramp van 1807. Deze steen werd aangebracht in 1888.
Op de steen staat de volgende tekst te lezen:

LIGPLAATS
van het
KRUITSCHIP
GESPRONGEN 12 JANUARI 1807

Een ontwerptekening uit 1808, die in het Regionaal Archief Leiden bewaard wordt, toont aan dat er al spoedig aan een monument gedacht werd. Uiteindelijk koos men voor het ontwerp van een gedenknaald. Van dit monument werd alleen de fundering gerealiseerd, waarop op 12-1-1808 een gedenkplaat bevestigd werd. Het moest in 1886 wijken voor de plantsoenaanleg van het Van der Werfpark.
Op 20 oktober 1886 kwam er in de Gemeenteraad een voorstel voor het aanbrengen van deze gedenksteen in de kademuur. Het plan was een eenvoudige steen te kiezen aangezien "het onderhoud van de gemeente al genoeg kostte" volgens de raadsleden.
Het raadslid Paul du Rieu, zoon van de vroegere burgemeester en vader van de latere conservator van De Lakenhal, kon het voorstel van B & W niet aannemelijk vinden. Hij zag liever een gedenknaald van een paar meter verrijzen zoals oorspronkelijk het plan was geweest.
Hij meende ook dat het "inschrift op den steen van den overkant moeielijk zal te zien zijn." Hierin heeft de geschiedenis hem wel in het gelijk gesteld.
Op zijn voorstel werd een besluit uitgesteld.
B & W bestudeerden de zaak grondig en kwamen zelfs met vijf plannen, te weten; drie gedenknaalden en 2 bloemvazen, uitgevoerd in Oberkirchner zandsteen.
Opnieuw werd op verzoek van Du Rieu een besluit uitgesteld, en hij gaf daarbij aan dat het wenselijk zou zijn dat, voordat er een besluit genomen zou worden, de Commissie voor De Lakenhal er naar te laten kijken.
Deze commissie stelde voor het loden tegengewicht van de mastvoet van het kruitschip, op een voetstuk in het Van der Werfpark te plaatsen. Maar vanwege het risico van looddiefstal vonden B & W dat geen goed voorstel, zij zagen liever een eenvoudige plaat in de wal zoals die tot voor kort bestaan had. Dit was een metalen plaat die op het fundament voor de geplande gedenknaald had gezeten, was aangebracht 1808 en verwijderd i.v.m. de aanleg van het park op de plaats van de Grote Ruïne, in 1886.
Uiteindelijk bleef het oorspronkelijke plan gehandhaafd.
In de vergadering van 12 mei 1887 was Du Rieu nog steeds tegen, maar werd met 11 tegen 10 overstemd.
De plaat werd door steenhouwerij fa. J.C. van Venetië & Zoon -van de Uiterstegracht- vervaardigd en in de walmuur bevestigd, hetgeen gereed kwam op 13 januari 1888.

Bronnen:

Arti Ponsen, Ed van der Vlist, Het fataal evenement: de buskruitramp van 1807 in Leiden,
Leidse historische studies 2007.

Dit verhaal is opgesteld door de commissie Geveltekens van de Historische Vereniging Oud Leiden, zie verder ons colofon